زیر لب گفتن اذکار نماز

·         سوال : آیا زیر لب خواندن قرآن یا بعضی از اذکار نماز ، اذان و یا دعاهای وارده ( بدون حرکت لبها ) ، صحیح است؟

امام خمینی (ره) : در نماز جایز نیست آن قدر آهسته بخواند که اگر مانعی نباشد خودش هم نشنود، در اذان مستحب است با صدای بلند اذان بگوید. (عروة‌ الوثقی ، ج 1 ، اسماعیلیان ، 1425 ه ق ، ششم ، سرور ، ص 498 ، م 27 ، تحریر الوسیله ، نشر اسلامی ، ص151 ، م11 ، توضیح المسائل ، وزارت ارشاد اسلامی ، 1363 ، ص 129 ، م 938)

آیت ا... اراکی : در نماز جایز نیست آن قدر آهسته بخواند که اگر مانعی نباشد خودش هم نشنود، در اذان مستحب است با صدای بلند اذان بگوید. (عروة‌ الوثقی ، ج 1 ، اسماعیلیان ، 1425 ه ق ، ششم ، سرور ، ص 498 ، م 27 ، توضیح المسائل ، تبلیغات حوزه علمیه قم ، 1372 ، ص172 ، م 930 )

آیت ا... بهجت : در نماز جایز نیست آن قدر آهسته بخواند که اگر مانعی نباشد خودش هم نشنود.( وسیلة‌ النجاة ، شفق ، 1381 ، الثانیه ، ج 1 ، ص 204 و 205 ، م11)

بدون صدق عرفی ثواب خواندن را ندارد.(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : قرائت محسوب نمی شود و ذکر های واجب را باید بخواند به طوری که خودش بشنود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای : صحیح نیست و کفایت نمی کند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خوئی : در نماز جایز نیست آن قدر آهسته بخواند که اگر مانعی نباشد خودش هم نشنود، در اذان مستحب است با صدای بلند اذان بگوید. ( عروة الوثقی ، احیاء آثار الامام الخوئی ، 1421 ه ق، ج 1 ، ص 475 ، م 27 ، منهاج الصالحین ، ج 1 ، دار الزهراء (س) ، ص 164 ، م 620 ، توضیح المسائل ، احیاء آثار الامام الخوئی ، 1422 هـ ق، ص 164 ، م 947)

آیت ا.. سیستانی : در نماز صحیح نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... صافی گلپایگانی : ظهور در قرائت تلفظ و به زبان آوردن است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : باید صدق قرائت و خواندن کند و صرف خطور به ذهن کافی نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... گلپایگانی : در نماز جایز نیست آن قدر آهسته بخواند که اگر مانعی نباشد خودش هم نشنود، در اذان مستحب است با صدای بلند اذان بگوید. (عروة‌ الوثقی ، ج 1 ، اسماعیلیان ، 1425 ه ق ، ششم ، سرور ، ص 498 ، م 27 ، هدایة العباد ، دار القرآن الکریم ، ص 152 ، م770 ، توضیح المسائل ، دار القرآن الکریم ، 1372 ، امیر العلم ، ص 166 ، م 950)

آیت ا... مکارم شیرازی : در صورتی که حداقل خود انسان آن را بشنود و عربی صحیح باشد اشکال ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... نوری همدانی : خیر ، کافی نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... وحید خراسانی : در نماز جایز نیست آن قدر آهسته بخواند که اگر مانعی نباشد خودش هم نشنود، در اذان مستحب است با صدای بلند اذان بگوید. (منهاج الصالحین ، مدرسه الامام باقر العلوم ، الثالثه ،نگارش ، ج 2 ، ص 185 ، م 620 ، توضیح المسائل ، مدرسه باقر العلوم ، 1379 ، نگارش ، ص 370 ، م 947)

زمان قضاء شدن نماز ظهر و عصر

·         سوال : در چه زمانی نماز ظهر و عصر قضا می شود؟

امام خمینی (ره) : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که سرخی طرف مشرق که در هنگام غروب آفتاب پدید می آید؛ از بین برود.] (توضیح المسائل، روح ، 1371 ، با استفاده از م731 ، 735 و 748)

آیت ا... اراکی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که سرخی طرف مشرق که در هنگام غروب آفتاب پدید می آید؛ از بالای سر بگذرد.] (توضیح المسائل ، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ، 1372 ، با استفاده از م 725‌، 729 و 742)

آیت ا... بهجت : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب موقعی است که آفتاب از زمینی که مسطح است غروب کند.] (توضیح المسائل ، دفتر معظم له ، 1381 ، با استفاده از م 613 و 619 ، و وسیلة النجاة ، شفق ، 1381 ، دوم ، ص175 ، م9)

آیت ا... تبریزی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ وقت نماز ظهر و عصر از زوال تا غروب است بنابر احتیاط واجب ، اگر این دو نماز را به تأخیر انداخت، بین غروب و ذهاب حمره ی مشرقیه به نیت نه ادا و نه قضا بخواند و پس از گذشت این وقت دیگر نماز عصر قضاست.] (توضیح المسائل ، باقر العلوم ، 1383 ، با استفاده از م 739 ، 743 و 756 و منهاج الصالحین ، مدین ، 1426 ه ق ، اول ، ج1 ، الفصل الثانی ، ص136 )

آیت ا... خامنه ای : نماز ظهر وقتی که فقط به قدر خواندن نماز عصر تا غروب آفتاب وقت باقی است، قضا می باشد و نماز عصر هم به هنگام غروب آفتاب قضا می باشد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خوئی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که قرص آفتاب در افق پنهان شود.] (توضیح المسائل، مؤسسه احیاء آثار الامام خوئی ، 1422 ه ق، با استفاده از م738، 743 و 756)

آیت ا.. سیستانی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که قرص آفتاب در افق پنهان شود] (توضیح المسائل ، دفتر معظم له ، 1423 ه ق ، با استفاده از م 718 ، 723 ، 736)

آیت ا.. شبیری زنجانی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که سرخی طرف مشرق که در هنگام غروب آفتاب پدید می آید؛ از بین برود] (توضیح المسائل ، مشرقین ، 1381 ، ششم ، ج1 ، با استفاده از م738 ، 744 و 756 )

آیت ا... صافی گلپایگانی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که سرخی طرف مشرق که در هنگام غروب آفتاب پدید می آید؛ از بالای سر بگذرد.] (توضیح المسائل، 1377 ، سپهر ، با استفاده از م 739 ، 743 و 756)

آیت ا... فاضل لنکرانی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که سرخی طرف مشرق که در هنگام غروب آفتاب پدید می آید؛ از بالای سر بگذرد.] (توضیح المسائل، 1383 ، مهر ، با استفاده از م 729 ، 734 و 747)

آیت ا... گلپایگانی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ غروب زمانی است که سرخی طرف مشرق که در هنگام غروب آفتاب پدید می آید؛ از بالای سر بگذرد.] (توضیح المسائل، دار القرآن الکریم، 1414 ه ق، با استفاده از م 739 ، 743 و 756 )

آیت ا... مکارم شیرازی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ مغرب زمانی است که قرص آفتاب در افق پنهان شود] (توضیح المسائل ، قدس ، 1382 ، با استفاده از م 673 ، 675 و 688)

آیت ا... نوری همدانی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ مغرب زمانی است که سرخی طرف مشرق که بعد از آفتاب پدید می آید، از بین برود.] (توضیح المسائل ،‌ مهدی موعود (عج) ، 1379‌، با استفاده از م 737 ، 741 و 754)  

آیت ا... وحید خراسانی : نماز ظهر زمانی قضاست که به اندازه ی چهار رکعت نماز به غروب وقت باقی باشد.

اگر به اندازه ی یک رکعت نماز به غروب وقت مانده باشد؛ باید نماز عصر را ادا بخواند. در کمتر از این وقت نماز عصر نیز قضاست. [ مغرب زمانی است که قرص آفتاب در افق پنهان شود] (توضیح المسائل ، مدرسه باقر العلوم ، 1379 ، با استفاده از م 737 ، 741 و 754)

رعایت تقدم مرد بر زن در نماز

·         سوال : آیا در نماز واجب ( جماعت یا فرادا ) رعایت مرد بر زن لازم است؟

امام خمینی (ره) : خیر ،  ولی رعایت مرد بر زن کراهت دارد . ( اگر با هم شروع کرده باشند برای هر دو کراهت دارد و الا نسبت به متأخر از آن دو ،‌ کراهت دارد. ) (تحریر الوسیله ، اسماعیلیان ، 1408 ه ق ،‌ سوم ، ج 1 ، ص 148 ، م 8 )

آیت ا... اراکی : خیر ،‌ ولی مستحب است زن عقب تر از مرد بایستد. (المسائل الواضحه ، غیر محشی الاعلام الاسلامی ، 1372 ، اولی ، ص 160 ، م 880 ، 881 )

آیت ا... بهجت : خیر ،  ولی رعایت مرد بر زن کراهت دارد . ( اگر با هم شروع کرده باشند برای هر دو کراهت دارد و الا نسبت به متأخر از آن دو ،‌ کراهت دارد. )

فرقی بین جماعت و فرادا نیست. (وسیلة النجاة ، شفق ، 1381 ، الثانیه ، ج 1 ، ص 186 ، م 654 ،‌استفتائات ، دفتر معظم له ، 1386 ، اول ، ج 2 ، ص 308 ، س 2678 )

آیت ا... تبریزی : خیر ، به شرط آنکه بینشان یک وجب یا بیشتر فاصله باشد. ( یعنی اگر بینشان کمتر از یک وجب فاصله باشد نماز باید دوباره خوانده شود. ) (منهاج الصالحین ، مدین ، 1426 ه ق ، الاولی ، سرور ،‌ ج 1 ، ص 148 ، م 545 ، توضیح المسائل ،‌ باقر العلوم ، 1383 ، هفتم ، الهادی ، ص 160 ، م 896 )

آیت ا... خامنه ای : بله ، احتیاط واجب این است که بین آنها یک وجب فاصله باشد. ( اجوبة الاستفتائات ، بین المللی الهدی ، 1384 ، هشتم ، ص 81 ، س 374 )

آیت ا... خوئی : بله ، باید بین مرد و زن در حال نماز اقلاً یک وجب فاصله باشد.  (توضیح المسائل ، احیاء آثار الامام الخوئی ،‌ 1422 ه ق ، العاشر ، ص 152 ، شرط ششم )

آیت ا.. سیستانی : بله ، بنابر احتیاط ، لازم است زن عقب تر از مرد بایستد مگر اینکه حائل باشد یا ده ذراع یا بیشتر فاصله باشد. (توضیح المسائل ، آیت ا... سیستانی ، 1425 ه ق ، بیست و دوم ، ص 183 ، م 874 و 875 ، شرط ششم)

آیت ا.. شبیری زنجانی : خیر ، بنابر احتیاط مستحب اگر فاصله را رعایت نکنند نمازشان را دوباره بخوانند. ( توضیح المسائل ، دفتر معظم له ، 1384 ، نهم ، دانش ، ج 1 ، ص 217 ، م 895 و 896 )

آیت ا... صافی گلپایگانی : خیر ، اگر زن و مرد محاذی و یا زن جلوتر از مرد نماز بخواند کراهت دارد. (هدایة‌ العباد ، دار القرآن الکریم ، 1416 ه ق ، الاولی ، سپهر ، ص 117 ، م 696)

آیت ا... فاضل لنکرانی : بله ، لازم است زن عقب تر از مرد بایستد اما با حائل یا دور بودن 10 زراع دیگر باطل نیست. ( احکام الواضحه ، فقه ائمه اطهار ، 1424 ه ق ، الخامسه ، اعتماد ، ص 126 ، م 551 )

آیت ا... گلپایگانی : خیر ، ولی کراهت دارد زن مقدم بر مرد باشد و یا محاذی هم باشند و با حائل و دوری 10 ذراع کراهت برداشته می شود. (هدایة العباد ، دار القرآن الکریم ، 1413 ه ق ، الاولی ،‌ ص136 ، ج 1 ، م 696)

آیت ا... مکارم شیرازی : بله ، لازم است زن عقب تر از مرد بایستد یا میان آنها دیوار یا پرده یا 10 ذراع که 5 متر است فاصله باشد.(توضیح المسائل ،‌مدرسه علی بن ابیطالب ، 1383 ، چهل و یکم ، ص 156 ، م 811 )

آیت ا... نوری همدانی : خیر ، احتیاط مستحب است که زن از مرد عقب تر بایستد. (منتخب المسائل ، مهدی موعود (عج)‌، 1420 ه ق ، دوم ، ص 95 ، م 220 ، توضیح المسائل ، 1383 ، مهدی موعود (عج) ، نوزدهم ، ص 188 ، م 887)

آیت ا... وحید خراسانی : بله ، باید بین مرد و زن در حال نماز به اندازه یک وجب یا بیشتر فاصله باشد. (منهاج الصالحین ، مدسه امام باقر ، الثالثه ، نگارش ،‌ ج 2 ، ص 160 ، م 545 ،‌ توضیح المسائل ، مدرسه باقر العلوم ،‌ 1379 ، نگارش ،‌ ص 361 ،‌ شرط ششم )

ذکر«الهی العفو» به جای ذکر رکوع یا سجود

·         سوال : از آنجا که گفتن هر ذکری در رکوع و سجود کافی است‌، آیا «الهی العفو» ذکر محسوب می شود و کفایت از ذکر رکوع و سجود می کند؟

آیت ا... بهجت : بلی کفایت می کند و احتیاط مستحب گفتن همان ذکر معهود است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : اگر سه بار این ذکر را در رکوع یا سجده بگویند کافی است.(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای : سؤال : با توجه به فتوای حضرت امام (ره) مبنی بر این که : گفتن هر ذکری در رکوع و سجده کافی است؛ آیا الهی العفو» ذکر محسوب می شود و کفایت از ذکر رکوع و سجود می کند؟

ذکر محسوب می شود و اگر به مقدار ذکر واجب رکوع و سجد بگوید کفایت می کند.(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا.. سیستانی : کفایت نمی کند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... صافی گلپایگانی : کفایت آن محل اشکال است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : بلی ذکر است ولی برای کفایت از ذکر رکوع و سجود باید تکرار شود تا با سبحان الله مساوی شود یا ذکر دیگری همراه آن گفته شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... مکارم شیرازی : کفایت نمی کند و احتیاط واجب آن است که سه بار سبحان الله یا یک بار ذکر کبیر بگوید. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... نوری همدانی : کفایت نمی کند و ذکر مخصوص رکوع و سجود باید گفته شود که در رساله مذکور است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

دعا کردن به زبان غیر عربی

·         سوال : دعا کردن در نماز به غیر عربی ( مثلاً فارسی و .... )‌چه حکمی دارد؟

امام خمینی (ره) : دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد. (توضیح المسائل ، انتشارات اسلامی ، 1383 ، دهم ، ص 154 ، م 1135 )

آیت ا... اراکی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد. (توضیح المسائل ،  تبلیغات حوزه علمیه قم ، 1372 ، ص 207 ، م 1127)

آیت ا... بهجت : دعا یا ذکر خداوند متعال به هر لغتی که مخصوص نمازگزار باشد در بین نماز اگر چه به عربی نباشد مانعی ندارد ولی خلاف احتیاط است. (استفتائات ،‌ دفتر معظم له ، 1386 ، ج 2، ص 151 ، س 2029)

آیت ا... تبریزی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند. (توضیح المسائل، باقر العلوم (ع) ، 1383 ، ص176 ، م 1144)

آیت ا... خامنه ای : دعا به صورت فارسی در نماز مانع ندارد. (جزوه استفتائات جدید 1 ، مطابق با فتوای مقام معظم رهبری ، پایگاه اطلاع رسانی دفتر رهبری ، فروردین 1386 ، آداب و مستحبات نماز ، ص16 ، س84 ، کد (32304-6-4) )

آیت ا... خوئی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند. (توضیح المسائل،مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی ، 1422 ه ق، دهم ، ص 197 ، م 1144)

آیت ا.. سیستانی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند. (توضیح المسائل، دفتر معظم له ، 1425 ه ق ، بیست و سوم ، ص 232 ، م 1122 )

آیت ا.. شبیری زنجانی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند. (توضیح المسائل، دفتر معظم له ، 1384، نهم ، ج 1 ، ص 270 ، م 1144)

آیت ا... صافی گلپایگانی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند. (توضیح المسائل، حضرت معصومه (س) ،‌ 1382 ، سی نهم ، ص 229 ، م 1144 )

آیت ا... فاضل لنکرانی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط واجب این است که به عربی باشد. (توضیح المسائل ، 1384 ، صد و دهم ، ص 192 ، م 1154)

آیت ا... گلپایگانی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند. (توضیح المسائل، دار القرآن الکریم ، 1414 ه ق، هفتاد و چهارم ، ص 199 ، م 1144 )

آیت ا... مکارم شیرازی : دعا و ذکر به زبانهای غیر عربی اشکال دارد. (توضیح المسائل ، مدرسه الامام علی بن ابیطالب ، 1383 ، چهل و یکم ، ص 193 ، م 1016)

آیت ا... نوری همدانی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به زبان فارسی یا زبان دیگر باشد. (توضیح المسائل ، مهدی موعود (عج) ، 1383 ، نوزدهم ، ص 231 ، م 1136 )

آیت ا... وحید خراسانی : دعا کردن در نماز اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند. (توضیح المسائل، باقر العلوم ، ششم ، 1383 ، ص 408 ، م 1144)

خواندن قرآن در سجده ، سجده بر برجستگی مهر

·         سوال : الف) خواندن قرآن در سجده چه حکمی دارد؟

ب) حکم سجده بر طرفی از مهر که نوشته یا تصویر دارد چیست؟ ( بر فرض صحّت آیا کراهت دارد یا خیر؟ )

امام خمینی (ره) : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است. (عروة الوثقی ، اسماعیلیان ، 1383 ، ششم ، سرور ، ص 528 ، م 3 ، توضیح المسائل ،‌ 1371 ، ص 147 ، م 1092 )

آیت ا... اراکی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است. (توضیح المسائل ، ص196 ، م 1084 ، مسائل الواضحه ، الاعلام الاسلامیه ، 1372 ، اول مرکز النشر ، ص 191 ، م 1084 )

آیت ا... بهجت : الف )‌اشکال ندارد مخصوصاً آن آیاتی که مشتمل بر دعا است.

ب) صحیح است بهتر آن است که بر آن طرف دیگرش سجده نماید. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است. (توضیح المسائل ، 1380 ، ص 166 ، م 1101 ، منهاج الصالحین ، مدین ، 1426 ه ق ، اول سرور ،‌ ص 180 و 182 ، م 653 )

سوال ب: حکم سجده بر طرفی از مهر که نوشته یا تصویر دارد چیست؟

 ب) سجده بر طرف مزبور مانعی ندارد و بهتر است بر طرف دیگر که نوشته و تصویر ندارد سجده نماید. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای : الف ) اگر ماحی صورت نماز نباشد ، به قصد قرآن اشکال ندارد ، اگر چه بهتر ترک آن است.

ب) مانع ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خوئی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است. ( توضیح المسائل ، 1422 ه ق ، ص 186 ، م 1101 ، منهاج الصالحین ، مدینة العلم ، 1410 ه ق ، 22 مهر ، ص 177 و 176 ، م 653 )

آیت ا.. سیستانی : الف و ب ) گفته اند کراهت دارد و سجده بر نوشته مهر اشکال و کراهت ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا.. شبیری زنجانی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است. (توضیح المسائل ، 1381 ، ص257 ، م 1101 )

آیت ا... صافی گلپایگانی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است. (توضیح المسائل ، 1382 ، ص 217 ، م 1101 )

ب) جوازش ثابت و کراهتش ثابت نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : الف ) مکروه است.

ب) مانعی ندارد . دلیلی بر کراهت نداریم. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... گلپایگانی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است.

ب) نماز اشکال ندارد ولی چون ممکن است بعضی مغرضین از مخالفین که همواره در مقام افتراء و تهمت شیعه هستند ارائه نمایند که اینها ( العیاذ بالله ) به گنبد مشاهد ، سجده می کنند ، بهتر است مهر بدون نقش تهیه کنند که هم زبان مغرضین بسته شود و هم نظر بر آن سبب اغتشاش حواس و بهم خوردن حال حضور قلب نشود. (توضیح المسائل ، 1374 ، ص 189 ، م 1101 ، عروة الوثقی ، اسماعیلیان ، 1383 ، ششم سرور ، ص 528 ، م 3 ، مجمع المسائل ، دار القرآن الکریم ، 1369 ، ج 1 ، سوم امیر ، ص 175 ، س 197 )

آیت ا... مکارم شیرازی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است.(تعلیقه عروة الوثقی ، مدرسة الامام امیر المؤمنین (ع) ، 1413 ه ق ، دوم ، ص 210 ، م 3 ،‌ توضیح المسائل ، 1382 ، ص 181 ، م 978 )

سؤال :‌ حکم سجده بر طرفی از مهر که نوشته یا تصویر دارد چیست؟

ب) اشکالی ندارد ولی بهتر ترک آن است.(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... نوری همدانی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است.

ب) صحیح است. ( تعلیقه عروة الوثقی ، ص 142 ، الواحد و ثلاثون ، م 3 ، توضیح المسائل ، 1384 ، ص 220 ، م 1093 ، هزار و یک مسأله فقهی ، 1383 ، ج 1 ، ص 36 ،‌ با استفاده از س 131 )

آیت ا... وحید خراسانی : الف) قرآن خواندن در سجده مکروه است. (توضیح المسائل ، 1381 ، ص 396 ، م 1101 ، منهاج الصالحین ، مدرسه الامام باقر العلوم ، دوم ، نگارش ،‌ ص 198 و 196 ، م 653 )

حکم نوافل در حال استقرار

·         سوال :  آیا در نماز نافله در حال استقرار و اختیار می توان رکوع و سجده را با ایماء و اشاره انجام داد؟

امام خمینی (ره) : خیر ، با ایماء و شاره صحیح نیست، اگر انجام دهد بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است. (العروة الوثقی ، اسماعیلیان ، ج 1 ، ص 518 ، با استفاده از م 28 ، توضیح المسائل ، دفتر انتشارات اسلامی ، ص 141 ، م 1045 )

آیت ا... اراکی : خیر ،‌ رکوع و سجده با ایماء و اشاره ، صحیح نیست و نماز باطل است. (العروة الوثقی ، اسماعیلیان ، ج 1 ، ص 518 ، با استفاده از م 28 ، الاحکام الواضحه ، ص 84 ، م 1037 و ص185 ،‌ م 1043 )

آیت ا... بهجت : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست.(توضیح المسائل ، ص 167 ، م 854 ، و ص 165 ، با استفاده از م 838 و 839 )

آیت ا... تبریزی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست. (منهاج الصالحین ، ج1 ، ص 175 ، الفصل الخامس فی الرکوع ، توضیح المسائل ، باقر العلوم ، 1383 ، ص 160 ، م 1054 )

آیت ا... خامنه ای : خیر ،  با ایماء و اشاره ، صحیح نیست، اگر انجام دهد بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است. (العروة الوثقی ، اسماعیلیان ، ج 1 ، ص 518 ، با استفاده از م 28 ، توضیح المسائل ، دفتر انتشارات اسلامی ، ص 141 ، م 1045 )

آیت ا... خوئی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست و نماز باطل است. (العروة الوثقی مع التعلیقه ، ج 1 ، ص 494 ، فصل فی الرکوع ، م 28 )

آیت ا.. سیستانی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست و نماز باطل است. (العروة الوثقی ، ج 1 ، ص 518 ، فصل فی الرکوع ،‌با استفاده از م 28 )

آیت ا.. شبیری زنجانی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست. (توضیح المسائل ، ج1 ، دفتر معظم له ، ص 244 ، م 1031 و ص 247 ، م 1054 )

آیت ا... صافی گلپایگانی : خیر ،‌رکوع و سجده با ایماء و اشاره ، صحیح نیست.(توضیح المسائل ، نیلوفرانه ، 1385 ، اول ، ص 209 ، با استفاده از م 1054 و ص 205 ، با استفاده از ص 1031 )

آیت ا... فاضل لنکرانی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست. اگر انجام دهد بنابر احتیاط واجب نماز باطل است. (العروة الوثقی ، مرکز فقه ائمه اطهار  ، ج 1 ، ص 493 ، با استفاده از م 28 و ص 494 )

آیت ا... گلپایگانی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست و نماز باطل است. (العروة الوثقی ، اسماعیلیان ، ج 1 ، ص 518 ، با استفاده از م 28 )

آیت ا... مکارم شیرازی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست و نماز باطل است. (العروة الوثقی مع تعلیقات   ، ج 1 ، ص 567 ، 28)

آیت ا... نوری همدانی : خیر ،‌رکوع و سجده ؛ با ایماء و اشاره ، صحیح نیست و نماز باطل است.(التعلیقات علی الکتاب العروة الوثقی ، ص 141 ، م 28 ، توضیح المسائل ، مهدی موعود ، ص 213 ، م 1046 ، ص 209 ، م 1023 )

آیت ا... وحید خراسانی : خیر ،‌رکوع و سجده با ایماء و اشاره ، صحیح نیست. (منهاج الصالحین ، مدرسه الامام باقر العلوم ، ج 1 ، ص 189 ، الفصل فی الخامس ، فی الرکوع ، توضیح المسائل ، مدرسه باقر العلوم ، ص 388 ،  م 1054 ،‌ و ص 384 ، م 1031 )

حکم نماز آیات در پس لرزه ها

·         سوال : آیا برای پس لرزه ها نماز آیات واجب است؟

آیت ا... بهجت : اگر محسوس باشند سبب وجوب نماز می شوند. (استفتائات، ج2 ، ص249 ، س 2439 )

آیت ا... خامنه ای : هر زلزله ای چه شدید و چه خفیف اگر زلزله مستقلی محسوب شود نماز آیات جداگانه دارد. (اجوبة الاستفتائات ، ص 159 ، س 715 )

آیت ا... فاضل لنکرانی : اگر پس لرزه ادامه ی همان زلزله است به طوری که از بدو شروع عرفاً یک زلزله حساب شود یک نماز کفایت می کند اما اگر عرفاً متعدد باشد به طوری که بگویند مثلاً دو مرتبه یا سه مرتبه زلزله شد در این صورت نماز آیات متعدد و برای هر زلزله ای یک نماز واجب است. (جامع المسائل ، ج 2 ، ص 160 ، س 429 )

آیت ا... نوری همدانی : هر زلزله ای موجب نماز آیات است و فرقی بین شدید بودن یا ضعیف بودن آن نیست. (هزار و یک مسأله فقهی ، ج 2 ، ص 57 ، س 173 )

حکم نماز آیات بعد از خسوف و کسوف کامل

·         سوال : اگر تمام خورشید یا ماه بگیرد و مکلف نماز نخوانده باشد. وظیفه ی او چیست؟

·         الف: اگر گرفتگی را بفهمد و عمداً یا نسیاناً آن را به جا نیاورد.

·         ب: اگر گرفگی را نفهمد و بعد از گذشت زمان متوجه شود.

امام خمینی (ره) : الف و ب) قضا بر او واجب است.( العروة الوثقی ، ج 1 ، ص 570 ، م 9 ، تحریر الوسیله ، ج 1 ، ص 192 ، م 7 )

آیت ا... اراکی : الف و ب) قضا بر او واجب است.( العروة الوثقی ، ج 1 ، ص 570 ، م 9 ، المسائل الواضحه ، ص 265 ، م 1536)

آیت ا... بهجت : الف و ب) قضا بر او واجب است. (توضیح المسائل ، ص 242 ، م 1220 ، وسیلة‌النجاة ، ج 1 ، ص 231 ، م 7 )

آیت ا... تبریزی : الف و ب) قضا بر او واجب است. .(المسائل المنتخبه ، ص 170 ، م 460 ، منهاج الصالحین ، ج1 ، ص 200 ، م 703 )

آیت ا... خوئی : الف و ب) قضا بر او واجب است.(المسائل المنتخبه ، ص 170 ، م 460 ، العروة الوثقی مع تعلیقه ، ج1 ، ص 545 ، م9 و 548 ، م 23 )

آیت ا.. سیستانی : الف) قضا بر او واجب است و بنابر احتیاط واجب اگر از روی عصیان (عمداً) نماز را به تأخیر انداخته و نخواند ، قبل از نماز غسل کند.

ب) باید قضای آن را بخواند. (توضیح المسائل ، ص 295 ،‌م 1480 ، المسائل المنتخبه ، ص 207 ، م 463 ، منهاج الصالحین ، ص 240 ، م 703 )

آیت ا.. شبیری زنجانی : الف) (در صورت عمد ) بنابر احتیاط واجب باید برای قضای نماز آیات غسل نموده و نماز بخواند و نماز قضای بدون غسل باطل است.

ب) باید قضای آن را بخواند. (توضیح المسائل ، ج1 ، ص 348 ، م 1508 )

آیت ا... صافی گلپایگانی : الف و ب) قضا بر او واجب است.(توضیح المسائل ، ص 297 ، م 1508 ، هدایة العباد ، ج1 ، ص 150 ، م 868 )

آیت ا... فاضل لنکرانی : الف و ب) قضا بر او واجب است. (توضیح المسائل ، 1383 ، ص 246 ، م 1510 ، العروة الوثقی مع تعلیقات ، ج 1 ، 1422 ه ق ، ص 548 ، م 9 (1761) )

آیت ا... گلپایگانی : الف و ب) قضا بر او واجب است. (توضیح المسائل ، ص 259 ، م 1508 ، هدایة العباد ، ج1 ، ص 177 ، م 868 )

آیت ا... مکارم شیرازی : الف و ب) قضا بر او واجب است. (توضیح المسائل ، ص 423 ، م 1293 ، العروة الوثقی مع تعلیقات ، ج 1 ، ص 621 ، م 9 )

آیت ا... نوری همدانی : الف و ب) قضا بر او واجب است. (منتخب المسائل ، ص 177 ، م 460 ، توضیح المسائل ، ص 217 ، م 1496 )

آیت ا... وحید خراسانی : الف و ب) قضا بر او واجب است. (منهاج الصالحین ، ج2 ، ص 218 ، م 703 ، توضیح المسائل ، ص 472 ، م 1507 )

حکم نماز آیات بعد از خسوف و کسوف قسمتی از ماه و خورشید

·         سوال : اگر قسمتی از ماه یا خورشید بگیرد و مکلف نماز نخوانده باشد، وظیفه ی او چیست؟

·         الف:  اگر گرفتگی را بفهمد و عمداً یا نسیاناً آن را به جا نیاورد.

·         ب: اگر گرفتگی را نفهمد و بعد از گذشت زمان متوجه شود.

امام خمینی (ره) : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (العروة الوثقی ، ج1 ، ص 570 ، م 9 ، تحریر الوسیله ، ج1 ، ص 192 ،  م 7 )

آیت ا... اراکی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (العروة الوثقی ، ج1 ، ص 570 ، م 9 ، توضیح المسائل ، ص 265 ، م 1536 )

آیت ا... بهجت : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (وسیلة النجاة ، ص231 ، م 7 ، توضیح المسائل ، ص 242 ، م 1220 )

آیت ا... تبریزی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (توضیح المسائل ، ص 226 ، م 1508 ، منهاج الصالحین ، ج1 ، ص 200 ، م 703 )

آیت ا... خوئی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (المسائل المنتخبه ، ص 170 ، م 460 ، العروة الوثقی مع تعلیقه ، ج1 ، ص545 ، م 9، (1761) ، ص 548 ، م 23 )

آیت ا.. سیستانی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (توضیح المسائل ، ص 295 ، م 1480 ، العروة الوثقی  مع تعلیقه ، ج2 ، ص 216 ، م 9 )

آیت ا.. شبیری زنجانی : الف) -------------------

ب) قضا واجب نیست. (توضیح المسائل ، ج1 ، ص 348 ، م1508 )

آیت ا... صافی گلپایگانی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست.(هدایة العباد ، ج1 ، ص 150 ، م 868 ، توضیح المسائل ، ص 297 ، م 1508 )

آیت ا... فاضل لنکرانی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (العروة الوثقی مع تعلیقات ، ج1 ، ص 548 ، م9 ، توضیح المسائل ، ص 246 ، م 1511 ، الاحکام الواضحه ، ص 190 ، م 754 )

آیت ا... گلپایگانی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (هدایة العباد ، ج 1 ، ص 177 ، م 868 ، توضیح المسائل ، ص 259 ، م 1508 )

آیت ا... مکارم شیرازی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (توضیح المسائل ، ص 243 ، م 1293 ، العروة الوثقی ، مع تعلیقات ، ج 1 ، ص 621 ، م 1 )

آیت ا... نوری همدانی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (منتخب المسائل ، ص177 ، م 460 ، توضیح المسائل ، ص 217 ، م 1496 )

آیت ا... وحید خراسانی : الف) قضا واجب است.

ب) قضا واجب نیست. (منهاج الصالحین ،ج2 ، ص 218 ، م 703 ، توضیح المسائل ، ص 472 ، م 1507)