کسى که عیب ظاهرى دارد (مثلاً قدش کوتاه است یا بی حجاب است)، آیا می ‏توان پشت سر او این عیب را گفت؟(‌در بحث ازدواج )‌

√ پاسخ:
بیان صفات ظاهرى و آشکار شخصى که همه از آن آگاهى دارند - اگر قصد هتک و تحقیر و مسخره کردن او را نداشته باشد اشکال ندارد.

آیا بدون درآوردن انگشتر ، النگو و ساعت می توان وضو گرفت؟

√ پاسخ :
در شستن صورت و دست ها ملاک این است که از بالا به پایین شسته شود و به تمام اعضائ وضو آب برسد و بیرون آوردن انگشتر و النگو لازم نیست. بلکه با چرخاندن و جابجا کردن آنها می توان آب را به زیر آن رسانید.

در صورتی که آب (از بالا به پایین) زیر آنها برود ، اشکالی ندارد.

حرکت مختصر (به سمت بالا) به صحت وضو ضرر نمی رساند.

در مورد النگوهای پهن احتیاط آنست که با بالا آوردن آنها و دست کشیدن زیر آن از رسیدن آب به قسمت زیر النگو اطمینان حاصل کرد.

کسی که گاه نماز ‌خوانده و گاه نمی‌خواند، آیا با توجه به آیه «فمن یعمل مثقال ذرة خیراً یره»، ثوابی برایش در نظر گرفته می‌شود؟

√ پاسخ:
انسان با ایمان باید به انجام واجبات – به ویژه نماز - اهتمام خاص داشته باشد، و به هیچ وجه سهل‌انگاری در این مورد جایز نیست. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: پس واى بر نمازگزارانى که در نماز خود سهل‌‏انگارى مى‌‏کنند.[1]
اگر فردی در انجام نماز سهل‌انگار باشد، نباید انتظار پاداش از خدا داشته باشد، البته ناامید هم نباید باشد. در روایتی به این موضوع اشاره شده است: ابان بن تغلب مى‌‏گوید: به هنگام اداى مراسم حج، در مشعر با امام صادق(علیه السلام) نماز مغرب خواندم. آن حضرت بعد از سلام نماز، اقامه گفت و بدون نافله مغرب به نماز عشاء پرداخت. سال بعد خدمت آن حضرت بودم و با او نماز مغرب خواندم، بعد از نماز مغرب برخاست و چهار رکعت نافله خواند.
سپس اقامه گفت و نماز عشاء را خواند. بعد از نماز عشاء رو به جانب من کرد و گفت: کسى که این نمازهاى پنج‌گانه را بپا دارد و بر اوقات پنج‌گانه آن مواظبت نماید، روز قیامت، در حالى‏ به ملاقات خدا نایل مى‌‏شود که سند بهشت او در دست خدا است. کسى که نمازهاى پنج‌گانه را در وقت معین شده نخواند و بر حفظ آداب آنها مراقبت نکند، بسته به اراده خدا است: اگر بخواهد او را مى‏آمرزد و اگر بخواهد او را عذاب مى‏کند.[2]
توجه به این نکته لازم به نظر می‌‌رسد، افرادی که از یک سو، شایستگی ورود به بهشت را ندارند و از سوی دیگر کارهای نیکی نیز در دنیا انجام داده‌اند، خداوند یا در این دنیا به اندازه کار نیکی که انجام داده‌‌اند جبران خواهد کرد و یا در آخرت از عذابش خواهد کاست.
این نتیجه عدل الهی است که خود می‌‌فرماید: «ما ترازوهاى عدل را در روز قیامت برپا مى‌‏کنیم پس به هیچ کس کمترین ستمى نمى‏‌شود و اگر به ‌مقدار سنگینى یک دانه خردل (کار نیک و بدى) باشد، ما آن‌را حاضر مى‌‏کنیم و کافى است که ما حساب ‏کننده باشیم».[3]

عواقب سبک شمردن نماز
برخی از پیامدهای استخفاف و بی توجهی به نماز
1ـ قهر و قطع رابطه با عترت:
امیر الم?منین ـ علیه السلام ـ در یک بیان قهرآمیز، با صراحت چنین خطاب فرمودند:
«لیس مِنّی مَن ضَیَّعَ الصّلاه»[4]
یعنی: «آن کس که نماز را تضییع نماید از من نیست.»
امام صادق ـ علیه السلام ـ در بیان معیاری برای شناسایی افرادی که با آن حضرت پیوند مکتبی دارند چنین می‏فرمایند:
«اِمتَحِنُوا شِیعَتَنا عِندَ مواقیت الصلوه کیف محافظتهم علیها»[5]
یعنی: «شیعیان ما را از دقت آنان در انجام به موقع نمازها شناسایی کنید.»
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: نماز گزاری که نمازش را سبک بشمارد وقتی از قبرش خارج شود خداوند ملکی را بر وی موّکل می‏گرداند که او را بر عرصه‌ی قیامت وارونه بر زمین می‏کشد و مردم به او نگاه می‏کنند و با شدت و سخت‏گیری مورد محاسبه قرار می‏گیرد
در روایت مشهور دیگری حضرتش سهل انگاری در مسئله‌ی نماز و استخفاف به آن را موجب محرومیت از شفاعت خاندان عترت و طهارت در روز قیامت شمردند[6] پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نیز در بیانی دیگر می‏فرمایند:
»مَن استَخَفَّ بالصّلاه لا یَرِدُ عَلیَّ الحوضَ لا و اللّه»
یعنی: «آن کس که نماز را سبک شمارد (به خدا قسم) روز قیامت در کنار حوض کوثر، با من ملاقات نخواهد کرد.»[7]
این تأکید و بیان همراه با قسم، حکایت از عمق فاصله بین پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و نماز گزارانی که به نماز اهمیت نمی‏دهند دارد.


2ـ غضب خداوند:
قرآن کریم با نکوهش افرادی که نماز را ضایع می‏کنند[8] یا نسبت به آن بی‌اعتنا هستند.[9] مسلمانان را از این عمل بر حذر می‏دارد.
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله و سلم ـ خطاب به حضرت علی ـ علیه السلام ـ می‏فرمایند:
«فی تأخیرِها مِن غَیرِ عِلّهٍ غَضَبُ اللّه عزوجل »[10]
یعنی: «تأخیر نماز از اول وقت بدون دلیل، موجب غضب خداوند متعال می‏گردد.»
امام صادق ـ علیه السلام ـ می‏فرمایند:
» إِذَا قَامَ الْعَبْدُ فِی الصَّلَاهِ فَخَفَّفَ صَلَاتَهُ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لِمَلَائِکَتِهِ أَمَا تَرَوْنَ إِلَى عَبْدِی کَأَنَّهُ یَرَى أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِ غَیْرِی أَمَا یَعْلَمُ أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِی »[11]
یعنی: «وقتی بنده‏ای نماز خود را با عجله و شتاب به پایان می‏برد و آن را کوتاه می‏کند خدا به ملائکه می‏فرماید: آیا نمی‏بینید بنده‌ی من چگونه نماز خود را کوتاه می‏کند گویا می‏پندارد که بر آوردن حوائجش به دست غیر من است (که اینگونه عجله می‏کند.) آیا نمی داند برآوردن حوائجش به دست من است.»
افرادی که از یک سو، شایستگی ورود به بهشت را ندارند و از سوی دیگر کارهای نیکی نیز در دنیا انجام داده‌اند، خداوند یا در این دنیا به اندازه کار نیکی که انجام داده‌‌اند جبران خواهد کرد و یا در آخرت از عذابش خواهد کاست
3ـ عدم اجابت دعا و محرومیت از دعای صالحان:
کسانی که به نماز به عنوان تکلیف و خواست الهی بی توجهی کنند و آن را کوچک بشمارند خداوند نیز به خواسته‏ها و اعمال آنان توجهی نخواهد داشت. پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در روایتی چنین می‏فرماید:
» من تهاون بصلاته من الرجال و النساء ابتلاه الله بخمس عشره خصله ... و کل عمل یعمله لا ی?جر علیه و لا یرتفع دعا?ه إلى السماء »[12]
یعنی: «هر کس به نمازش بی‌توجه باشد و در برابر اعمالش مأجور نمی‏گردد دعایش به آسمان راه نمی‏یابد.»
و در ادامه، می‏فرمایند: مشمول دعای خیر صالحین نخواهد بود.
4ـ مضیقه و نارسایی دنیوی:
قهر و غضب خدا و پیامبر نسبت به کسانی که نماز را کوچک می‏شمارند زیان‏ها و خساراتی بر جای خواهد نهاد. گر چه ممکن است تارک و یا استخفاف کننده به نماز این تأثیر را درک نکند و متوجه علت مضیقه‏ها و گرفتاری‏های خود نباشد. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: خداوند برکت را از عمر و روزی کسانی که نماز را کوچک می‏شمردند بر می‏دارد.[13] پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نیز برای این گروه از افراد، تهی‌دستی و نیاز را پیش بینی نموده و می‏فرماید:
« قال رسول الله صلی علیه عشرون خصله تورث الفقر ... و الاستخفاف بالصلاه »[14]
یعنی: «استخفاف و سبک شمردن نماز موجب فقر و تهی‌دستی می‏شود.»
5ـ سختی احوال قبر و قیامت:
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: نماز گزاری که نمازش را سبک بشمارد وقتی از قبرش خارج شود خداوند ملکی را بر وی موّکل می‏گرداند که او را بر عرصه‌ی قیامت وارونه بر زمین می‏کشد و مردم به او نگاه می‏کنند و با شدت و سخت‏گیری مورد محاسبه قرار می‏گیرد.

پی نوشت ها:
[1]. ماعون، 4 و 5، «فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ الَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ».
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏3، ص 267 و 268،
[3]. انبیاء، 47،
[4] . وسائل الشیعه ج4ص114
[5] . بحار الانوار 236/82. استاد شهید آیت اللّه مطهری ـ ره ـ این روایت را چنین تبیین میفرماید: در وقت وفات امام صادق ـ علیه السلام ـ جریانی رخ داد که وقتی ابو بصیر آمد به «ام حمیده» تسلیت عرض کند، ام حمیده گریست، ابو بصیر هم که نابینا بود گریست بعد «ام حمیده» به ابو بصیر گفت:
ابو بصیر نبودی و لحظه‌ی آخر امام را ندیدی، جریان عجیبی رخ داد عرض کرد: چه چیزی؟ فرمود: امام در یک حالی فرو رفت که تقریباً حال غشوه‏ای بود. بعد چشمهایش را باز کرد و فرمود:
تمام خویشان نزدیک مرا بگویید، بیایند بالای سر من حاضر شوند. ما امر امام را اطاعت و همه را دعوت کردیم. وقتی همه جمع شدند، امام در همان حالات که لحظات آخر عمرش را طی می‏کرد یک مرتبه چشمش را باز کرد، رو کرد به جمعیت و همین یک جمله را گفت:
«لن تنالَ شفاعتُنا مستخّفاً بالصلوه» هرگز شفاعت ما به مردمی که نماز را سبک بشمارند، نخواهد رسید. این را گفت و جان به جان آفرین تسلیم کرد. (گفتارهای معنوی، ص65، 64).
[6] . بحارالانوار، 83/9.
[7] . فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلاه (مریم/56).
[8] . ویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون (ماعون/5).
[9] . بحار الانوار ج2ص154
[10] . کافی ج3ص269.
[11] . بحار الانوار، 80/21.
[12] . بحارالانوار،83/202
[13] . بحار الانوار،73/315
[14] . بحارالانوار، 80/22.

ترس به گناه افتادن در چت کردن یعنی .....

پاسخ: یعنی اگر بترسید در ادامه به گناه آلوده شوید .
ممکن است چت کردن در ابتدا شرایط چت کردنی که گناه محسوب می شود را نداشته باشد ؛ ولی مشخص باشد و به صورت معمول افرادی که اقدام به چت کردن می کنند ، در ادامه و بعد از مدتی به گناه آلوده می شوند ، در این صورت نیز چت کردن حرام است و نباید آن را آغاز نمود .

رسانه تخصصی فقه و احکام

آیا پوشاندن کف پا برای زنان در هنگام سجده یا تشهد واجب است؟

پاسخ : پوشاندن کف پا نیز مانند روی پا در نماز واجب نیست؛ به شرطی که نامحرم حضور نداشته باشد؛ از این رو اگر نامحرم او را می‌بیند، واجب است کف و روی پا را بپوشاند.

----------------------------------

آیت الله مکارم: پوشاندن کف و روی پا از نامحرم واجب نیست، چه در نماز یا غیر نماز‌؛ هر چند پوشاندن روی پا از نامحرم بهتر است. البته در مواردی که نپوشاندن روی پا به خاطر جذابیت آن باعث جلب توجّه نامحرم یا منشأ فساد و گناه می‌شود، پوشاندن روی پا واجب است.

----------------------------------

توجه

پوشاندن روی پا (از انگشتان تا مچ) نیز مانند قسمت های بالاتر از مچ، در مقابل نامحرم با جوراب نازکی که پوست پا در آن نمایان است، جایز نیست و در صورتی که به طور اتفاقی نامحرم در محل نماز حضور پیدا کند، بر زن لازم است با گوش? چادر و مانند آن، پای خود را بپوشاند.

آیت الله مکارم: پوشیدن جوراب نازک، در صورتی که باعث جلب توجّه نامحرم و منشأ فسادی شود، جایز نیست.

√ ســوال:
اگر خانمی عذر شرعی داشته باشد می تواند سجده ی زیارت عاشورا بجا آورد؟

√ پاسخ:
زن حائض می تواند سجدهء زیارت عاشورا و شکر را به جا آورد.

آن چه بر زن حائض جایز نیست ,ماندن در مسجد و خواندن سوره هایی که سجدهء واجب دارد و مقاربت و نزدیکی و لمس آیات و اسم خدا وپیامبر و ائمه وارد شدن به مسجد الحرام و مسجد النبی و گذاشتن چیزی در مساجد است

کسی که نمازش روی صندلی باطل است

1) اگر بتواند (ولو با تکیه کردن به دیوار یا عصا، یا خم شدن یا پاها را بیش ازحد بازگذاردن یا به شکل رکوع) بایستد؛ اگر روی صندلی نماز بخواند باطل است. زیرا: واجبی را ترک کرده که می تواند انجام دهد،( مثل قیام).

2) اگر بتواند برای تشهد بنشیند و سجده ها را درست انجام دهد؛ اگر روی صندلی نماز بخواند باطل است. زیرا: درسجده هفت موضع بدن روی زمین قرار ندارد.

3) اگر بتواندحتی یک رکعت از نمازرا ایستاده بخوانداگر تمام نماز راروی صندلی بنشیندنمازش باطل است.زیراواجبی راترک کرده که می تواندانجام دهد،(مثل قیام).

4) اگر بتواند حتی یک رکعت از سجده ها را درست انجام دهد؛ اگر روی صندلی نمازبخواند باطل است. زیرا: در سجده هفت موضع بدن روی زمین قرار ندارد.

5) اگر نتواند به هیچ قسم قیام کند ولی بتواند برای تشهد و سجده بنشیند و درست سجده کند، اگر تشهد و سجده ها را هم روی صندلی انجام دهد نمازش باطل است. زیرا: در سجده هفت موضع بدن روی زمین قرار ندارد.

-----------------------------------------------------

? کسی که نمازش روی صندلی صحیح است

1) اگر به هیچ قسم نتواند بایستد.

2) اگر به هیچ قسم نتواند بنشیند و سجده کند.

3) اگر به تشخیص پزشک حاذق یا به تشخیص خودش یقین یا اطمینان دارد که اگر ایستاده نماز بخواند یا نشسته تشهد بخواند یا در سجده رفتن، بیماری عضلات بدن پیدا می کند یا بیماری اش تشدید می شود.

---------------------------------------------------

? تذکرات
1- اگر «فقط» بتواند قبل از تکبیرة الاحرام قیام کند، واجب است قیام کند و پس از گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند، (چون قیام موقع گفتن تکبیرة الاحرام واجب رکنی است)

2- اگر «فقط» بتواند قبل از رکوع قیام کند، واجب است قیام کند و پس از قیام متصل به رکوع و رکوع، بقیه نمازش رابنشیند.(چون قیام متصل به رکوع،واجب رکنی است).

3-اگر«فقط» بتواند سجده های یک رکعت را درست انجام دهد واجب است چنین کند و بقیه نمازش را بنشیند زیرا :در سجده هفت موضع بدن روی زمین قرار ندارد.

4-نمازگزار در سجده، باید دو کف دست را روی میز و دو سر انگشت بزرگ پا را اگر می تواند روی زمین قرار دهد .

آیا در هنگام رکوع دست گذاشتن بر روی زانو واجبه

آیت الله خامنه ای : احتیاط واجب آن است که در حال رکوع دستها را بر زانو بگذارید.

آیت الله سیستانی : مستحب است که دست خود را بر زانو بگذارید.

آیت الله فاضل : احتیاط واجب آن است که دست ها را روی زانو بگذارد.
آیت الله وحید خراسانی: اگر به اندازه رکوع خم شود ولى سر انگشتها را به زانو نگذارد ، اشکال ندارد.

آیت الله مکارم : احتیاط واجب آن است که دست ها را روی زانو بگذارد.

√ ســوال :
اگر در نماز جماعت ناخودآگاه در رکوع یا سجده زودتر از امام جماعت بلند شویم باید سریع دویاره رکوع یا سجده برویم؟

√ پاسخ:
چنانچه مطمئن هستید که تا شما به رکوع وسجده می روید امام در همان حال است، به حالت سابق برگردید و اگر احتمال می دهید تا شما به رکوع ویا سجده بروید، امام سر بر میدارد، باید به همان حالت مکث کنید.