*سوال : به جهت کار عملی و یادگیری بهتر دروس نظری ، دانشجویان مجبورند که هر روز یا حداقل هر هفته استخوان ها یا جسد میت را مس کنند. در حالی که اکثر این استخوان ها و جسد ها معلوم نیست که برای شخص مسلمان است یا غیر مسلمان ، غسل داده شده اند یا نه و اگر دانشجویان بخواهند برای هر نماز یک بار غسل کنند متحمل مشقت فراوانی خواهند بود. لطفا بفرمایید تکلیف این افراد چیست؟

آیت ا... خامنه ای : استخوان و جسد میت در بلاد اسلامی حکم استخوان و جسد میت مسلمان دارد تا مگر خلاف آن ثابت شود و در صورت شک در غسل میت حکم میت غسل نداده را دارد که مس آن موجب غسل است و غسل مس میت شرط صحت نماز است و اگر غسل ضرری یا حرجی باشد به جای آن تیمم نماید. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : اگر استخوان ها از قبرستان مسلمان تهیه شده است مس آن غسل ندارد و اگر از کفاره باشد یا جنازه ای باشد که نمیدانند غسل داده شده یا خیر باید غسل کنند. به هر صورت کسی که نمی تواند غسل کند باید تیمم بدل از غسل کند و اعمال عبادی خود را انجام دهد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا.. سیستانی : فی نفسه مانعی ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... صافی گلپایگانی : این موضوع از چند ملاحظه مورد سوال می شود:

1. از اصل جواز تشریح جنازه
2. از اینکه فاعل تشریح هم جنس نباشد
3. از لحاظ نشر به عورت میت

جواب:

1. تشریح جنازه میت مسلم جایز نیست مگر به عنوان ضرورت و عدم جنازه غیر مسلم.
2. با تحقق ضرورت جواز تشریح جنازه غیر هم جنس نیز متوقف بر وجود ضرورت است.
3. نظر به عورت میت نیز فقط به مقدار ضرورت جایز میشود.

لازم به تذکر است که ضرورت باید مسلم باشد مثل اضطرار به اکل میته که به مقدار رفع ضرورت جایز می شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : تنها در حال ضرورت برای تشریح و عدم امکان تعدد تشریح مانعی ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... مکارم شیرازی : در حال ضرورت اشکال ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... نوری همدانی : در موردی که تشریح ضرورت داشته باشد، اگر مقدور باشد، این عمل به صورت جداگانه انجام شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

*سوال : تغییر جنسیت (مرد به زن و بالعکس) چه حکمی دارد؟

امام خمینی (ره) : ظاهر آن است که تغییر جنس مرد به زن به واسطه ی عمل جراحی و بالعکس حرام نیست.(تحریر الوسیله ، 1417هـ ق، ششم، ج2، ص626، م1)

آیت ا... اراکی : اگر عمل جراحی ، واقع مقدر را کشف میکند، مانعی ندارد و در غیر صورت کشف واقع یا عمل جراحی ، تغییر جنسیت واقعا محل اشکال است.(استفتائات، چاپ اول، 1373، (مسائل پزشکی)، ص248، س2و5)

آیت ا... بهجت : بر فرض امکان جایز نیست.(احکام و استفتائات، (بهداشتی و پزشکی)، 1382، چهارم، ص54 و س1)

آیت ا... تبریزی : تغییر جنسیت مطلقا جایز نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای : عمل مذبور فی نفسه مانع ندارد ولی از حرام های جانبی آن باید احتراز شود.(پزشکی در آینه اجتهاد، 1375، اول، ص91)

آیت ا... خوئی : این عمل جراحی در نهایت اشکال است.(استفتائات، 1381، اول، ص386، س1247)

آیت ا.. سیستانی : فی حد نفسه مانعی ندارد ولی هم با عملیات تغییر جنسیت ظاهرا به طور حقیقی زن مرد نمی شود و بالعکس و نیز این عملیات مقارنات و مقدمات حرام دارد و لذا جایز نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... صافی گلپایگانی : در فرض امکان و تحقق خارجی آن احکام متعدده بر آن مترتب می شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : فی نفسه، مانعی ندارد و در صورتی که تحقق پیدا کند حکم جنس جدید را پیدا می کند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... مکارم شیرازی : تغییر جنسیت دو صورت دارد:

گاهی صرفا ظاهری و صوری است؛ یعنی اثری از آلت جنس مخالف نیست، بلکه فقط یک جراحی صوری انجام می گیرد و چیزی شبیه آلت جنس مخالف ظاهر می گردد؛ این کار حرام است و باید به شدت از آن پرهیز نمود. و اگر ازدواجی بر اساس آن صورت گیرد حرام و باطل است و حد شرعی دارد.

ولی گاه واقعی است، یعنی با جراحی کردن عضو تناسلی مخالف ظاهر می گردد ، این کار ذاتا جایز است و محذور شرعی ندارد، مخصوصا در مواردی که آثار جنس مخالف در او باشد؛ اما چون این جراحی نیاز به لمس و نظر دارد، تنها در موارد ضرورت جایز است.(استفتائات، 1384، اول، ج2، ص614و613، س1781)

آیت ا... نوری همدانی : با نبودن زمینه خلقتی جایز نیست.(هزار و یک مسئله فقهی، 1383، چاپ دوم، ج2، ص286، س925)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

*سوال : آیا به تشریح جهت آموزش پزشکی دیه تعلق می گیرد؟

امام خمینی (ره) : تشریح میت مسلمان دیه دارد ولی غیر مسلمان دیه ندارد.(تحریر الوسیله، دارالعلم، ج2، ص624، م1)

آیت ا... بهجت : ضرورت تکلیف را ساقط میکند نه وضع را بنابر این دیه ساقط نمی شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : در مواردی که تشریح جایز است دیه ای بر تشریح کننده نیست مگر اینکه میت مشکوک الاسلام باشد که دیه آن –علی الاحوط ثابت است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای : تشریح بدن میت جهت صرف آموزش پزشکی مجوز شرعی ندارد و موجب دیه است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خوئی : دیه لازم است.(توضیح المسائل، ص560، س36)

آیت ا.. سیستانی : تشریح بدن میت مسلمان جایز نیست پس اگر کسی چنین کند دیه بر او واجب است.(منهاج الصالحین، ج1، ص459، م55)

آیت ا... صافی گلپایگانی : دیه دارد.(توضیح المسائل، ص583، م2848)

آیت ا... فاضل لنکرانی : بلی در هر حال دیه ی آن باید پرداخت شود تا صرف امور خیر برای میت شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... گلپایگانی : دیه دارد.(توضیح المسائل، ص487، م2848)

آیت ا... مکارم شیرازی : در هر جا که تشریح شرعا جایز باشد دیه ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... نوری همدانی : اگر خود در حال حیات وصیت کرده باشد، بعید نیست که دیه ساقط باشد، و اگر وصیت نکرده این کار جایز نیست.(هزار و یک مسأله فقهی، ج2، ص278، س891/ منتخب المسائل، ص440، م36)

آیت ا... وحید خراسانی : دیه دارد.(منهاج الصالحین، ج2، ص482، م36)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

*سوال : تشریح جناز? افرادی که از نظر جمهوری اسلامی مجرم بوده و اعدام شده اند، حکمش چیست؟

امام خمینی (ره) : کالبد شکافی بدن مسلمان جایز نیست.(استفتائات، ج2، ص42، س115/ تحریر الوسیله، ج2، ص624، م1)

آیت ا... بهجت : اگر مسلمان هستند در این جهت حکم سایر مسلمین را دارند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : مجرم بودن موجب خروج از اسلام نمیگردد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای : جایز نیست مگر در صورتی که نجات مسلمانی متوقف بر آن باشد یا نیاز پزشکی کشور اسلامی رفع نشود مگر به آن و بعضی موارد ضرورت.(پزشکی در آیینه اجتهاد، ص135)

آیت ا... خوئی : تشریح بدن میت مسلمان جایز نیست.(منهاج الصالحین، ج1، ص426، م36)

آیت ا.. سیستانی : تشریح بدن میت مسلمان جایز نیست.(منهاج الصالحین، ج1، ص426، م55)

آیت ا.. شبیری زنجانی : حکم آنها بر اساس دینی که دارند مشخص می شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... صافی گلپایگانی : مسلمان محکوم به اعدام جسدش حکم جسد مسلمان را دارد.(استفتائات پزشکی، ص56، س65)

آیت ا... فاضل لنکرانی : فرقی بین اعدامی و غیر اعدامی مسلمان نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... مکارم شیرازی : اگر جرم آنها موجب حکم به کفر یا ارتداد آنها نشود در حکم مسلمان هستند که از مساله بالا (2449) معلوم شد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

به مسأله 2449 توضیح المسائل مراجعه شود.

تشریح مرده ی مسلمان برای مقاصد اصلی به چند شرط جایز است:

1-     مقصود یاد گرفتن و تکمیل اطلاعات طبی برای نجات مسلمانان بوده باشد و بدون تشریح این مقصود حاصل نشود.

2-     دسترسی به مرده غیر مسلمان نباشد.

3-     به مقدار ضرورت و احتیاج قناعت کند و اضافه بر آن جایز نیست، با چنین شرایطی تشریح جایز بلکه واجب است.(توضیح المسائل، مدرسة الامام علی بن ابیطالب(ع) ، ص482، م2449)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

*سوال : گاهی بعضی از زوج ها به علت عدم تخمک گذاری در زن که وجود آن برای عمل لقاح ضروری است، مجبور به جدایی شده و یا به علت عدم امکان درمان بیماری و بچه دار نشدن، با مشکلات زناشویی و روحی مواجه می شوند، آیا در این صورت جایز است که به روش علمی از تخمک زن دیگری برای انجام عمل لقاح با نطفه همسر خودش در خارج از رحم استفاده شود و سپس نطفه لقاح یافته به آن زن منتقل گردد؟

آیت ا... اراکی : سوال: اخیرا نطفه ی زن و مرد را در بیرون رحم با هم مخلوط میکنند و پرورش می دهند و پس از مدتی در رحم همسر شرعی قرار می دهند و این عمل در مورد نازایان عقیم انجام می شود. آیا فرزندی که بدین ترتیب موجود شده شرعا ملحق به آنهاست؟

ج- اگر مستلزم حرام خارجی نباشد مثل نظر اجنبیه به عورت زن و لمس و امثال آن جایز است و اما اگر نطفه ی شوهر با زن اجنبیه ای نطفه اش تخمک دارد ترکیب شود و به همسر او که تخمک ندارد تزریق شود، الحاق ولد مشکل است. همچنین اگر از نطفه ی مرد و زن اجنبی ترکیب شده به رحم زن وارد شود، مشکل است الحاق ولد، و الحاق به صاحب نطفه ی غیر شوهر مشکل است.(استفتائات انتهای توضیح المسائل، ص580، س7)

آیت ا... بهجت : زنی که جامله نمی شود و لقاح مصنوعی هم مستلزم لمس و نظر محرم است جایز نیست، ولی اگر زن بدین جهت مبتلا به بیماری اعصابی و روحی شده که به حد اضطرار رسیده باشد، جایز است بات مراعات بر اقل از لمس یا نظر یا یکی از آن ها یا لمس با دستکش مثلا. و تا ممکن است رجوع به پزشک زن، نباید به پزشک مرد مراجع کرد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : نشان دادن بدن زن و عورتش را بخ اجنبی و عورتش را حتی به مماثل خودش در غیر موارد معالجه ی از مرض حرام است و نشان دادن مرد عورتش را به غیر زنش در غیر موارد معالجه از مرض حرام است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای :  عمل مذکور هر چند فی نفسه اشکال ندارد ولی کودکی که از این طریق متولد می شود ملحق به صاحب نطفه و تخمک بوده و الحاق آن به زنی که صاحب رحم است مشکل می باشد، لذا باید نسبت به احکام شرعی مربوط به نسبت ، احتیاط رعایت شود.(اجوبة الاستفتائات، نشربین الملل، ص282، س1272)

آیت ا.. سیستانی : فی حد ذاته اشکال ندارد ولی در ترتیب احکام مادر و فرزندی نسبت به هر دو زن باید احتیاط شود گرچه از جهت محرمیت با صاحب رحم محرم است. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... صافی گلپایگانی : سوال) آیا میتوان به دلیل برخی مشکلات نا باروری (مثلا عدم تخمک گذاری) که گاه موجب جدایی یا بحران های روحی میشود؛ تخمک شخص دیگری را با نطفه ی این مرد در خارج از رحم لقاح داده و سپس نطفه ی لقاح یافته را به رحم آن زن عقیم منتقل نمود؟

ج) قرار دادن آن در رحم زن عقیم اگر به نحوی باشد که زوج زنی را مثلا به عقد موقت خود در آورد و با او نزدیکی کند و سپس نطفه ی منعقد را خود زوج مباشرتا در رحم زن دیگرش که عقیم است قرار دهد اشکال ندارد ولی اگر خود زوج اهلیت این کار را نداشته باشد و عمل مذکور به وسیله ی شخص اجنبی انجام شود جایز نیست. به هر حال فرزند ملحق به زن عقیم نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : اگر عسر و حرج شدید باشد به این معنا که راهی جز طلاق ندارد و بعد از طلاق هم هر دو مشکل غیر قابل تحمل دارند، مانعی ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... مکارم شیرازی : استفاده از تخمک زن نا محرم و ترکیب آن با نطفه این شوهر جایز نیست مگر اینکه آن زن بی مانع باشد و صیغه عقد موقت جاری گردد و بعد از ترکیب آن دو نطفه باقیمانده مدت عقد موقت را ببخشند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... نوری همدانی : خیر جایز نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)