سوال : آیا به وسایل مورد نیاز پسر اعم از رخت خواب، لباس ، طلا ،‌ خانه و... که برای ازدواج تهیه می شود،‌ خمس تعلق می گیرد؟

امام خمینی (ره) : اگر مرسوم و متعارف نیست خمس آن را بدهد.(استفتائات، ج1، ص354،‌ س31)

آیت ا... بهجت : اگر راه تهیه منحصر است خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : اموالی که قبل از عروسی کنار گذاشته می شود، خمس دارد چه برای پسر باشد و چه برای دختر.(استفتائات جدید، ص182 و 183، س880)

آیت ا... خامنه ای : سوال: با توجه به سوال 906 اجوبة الاستفتائات بفرمایید آیا به وسایل مورد نیاز پسر اعم از رخت خواب، لباس ، طلا ،‌ خانه و... که برای ازدواج تهیه می شود،‌ خمس تعلق می گیرد؟

چنانچه تهیه آن ها متعارف بوده و مؤنه محسوب شود، خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا.. سیستانی : بله پول و مانند آن خمس تعلق می گیرد ولی چیزهایی که بعدا نیاز دارند ولی متعارف است که زودتر تهیه می کنند به نحوی که تأخیر آن عرفاً کوتاهی و تقصیر در زندگی شمرده شود مثل تهیّه جهیزیّه در عرف ما برای دختران در این صورت خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا.. شبیری زنجانی : پول و وسایلی که مورد نیاز زوج است به نحوی که اگر از قبل تهیه نکند،‌ برای تهیه آن ها در هنگام ازدواج به مشقت شدید می افتد،‌ خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... صافی گلپایگانی : اگر سال بر آن وسائل بگذرد خمس دارد.(جامع الاحکام، ج1، ص206،‌ س744)

آیت ا... فاضل لنکرانی : حکم جهیزیه را دارد و همچنین است نسبت به پس انداز خود پسر یا پدر برای او، در صورتی که به موقع باشد و نتوانند یک جا تهیه کنند و در حد شأن باشد.(استفتائات، ج1، ص188، س747)

آیت ا... گلپایگانی : وسایل مورد نیاز مذکور حکم جهیزیه را ندارد بلکه چیزهایی که در همان سال ازدواج مورد احتیاج است از مؤنه محسوب می شود.(مجمع المسائل، ج1،‌ ص336، س169)

آیت ا... مکارم شیرازی : اگر افراد مجرد از در آمد میان سال به مرور زمان لوازم ازدواج تهیه کنند در صورتی که این کار در میان مردم رایج باشد و به صورت هزینه ی معمول در آید خمس ندارد.(استفتائات، ج2، ص177، س548)

آیت ا... نوری همدانی : اگر راهی غیر از این ندارد که لوازم آینده ی زندگی را به تدریج بخرد، چنانچه از منافع آن سال باشد و از شأنش زیاد نباشد اشکال ندارد.(هزار و یک مسأله فقهی، ج2، ص97،‌ س334)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

آیا به پولی که جهت گرفتن وام مسکن، در بانک گذاشته می‌شود و چندین سال از آن می‌گذرد، خمس تعلق می‌گیرد؟

امام خمینی(قدس ره)، آیات عظام تبریزی(قدس ره)، خامنه‌ای(دام ظله)، سیستانی(دام ظله)، مکارم شیرازی(دام ظله) و وحید خراسانی(دام ظله)؛ آری، خمس دارد. 
آیات عظام بهجت(قدس ره) و فاضل لنکرانی(قدس ره)و نوری همدانی(دام ظله)؛ اگر برای تهیه خانه مورد نیاز، راهی جز این ندارد، به پول پس‌انداز شده خمس تعلق نمی‌گیرد. 
آیت‌الله صافی گلپایگانی(دام ظله)؛ اگر خانه مسکونی در حال حاضر مورد نیاز او و در شأنش باشد و راهی جز طریق یاد شده ندارد، به آن خمس تعلق نمی‌گیرد. 
تبصره؛ بنا بر نظر مراجعی که معتقدند پول مزبور خمس ندارد؛ چنانچه در آینده، صرف خرید منزل نشود، خمس آن را باید بدهد.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

  سوال : الف) آیا به پولی که همسر از حقوق خود به شوهرش می بخشد خمس تعلق می گیرد؟ و اگر شوهر این خانم پولی را برای هزینه های شخصی به خانم بدهد، حکم چگونه است؟

·         ب) در صورت عدم تعلق خمس و مخلوط شدن پول مذکور با اموال شوهر،‌شوهر در پایان سال خمسی چگونه می تواند خمس مازاد مال خود را حساب کند؟

آیت ا... خامنه ای : الف) اگر از در آمد بین سال و در حدّ‌ شأن زن باشد خمس آن واجب نیست ولی هر کاری برای فرار از خمس جایز نیست.

ب) برای مصالحه به یکی از وکلای مجاز اینجانب مراجعه نماید. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : الف)اگر به زن ببخشد و زن صرف مؤونه نکند باید بنابر احتیاط خمس آن را بدهد و اگر در اختیار زن قرار دهد ملک شوهر است که شوهر باید خمس آن را بدهد.

باید با نماینده ی حاکم شرع مصالحه کند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

  سوال : الف) لباس ها و وسایلی که بر اساس نیاز خریده و از آن استفاده کرده ایم،‌اگر پس از استفاده و قبل از سال خمسی از ان بی نیاز شدیم، ایا متعلق خمس واقع می شود؟

·         ب)‌ در صورتی که بعد از سال خمسی از آن بی نیاز شویم حکم چگونه است؟

امام خمینی (ره) : بنابر احتیاط واجب خمس دارد.(تحریر الوسیله، ج1،‌ص395،‌ م16)

آیت ا... بهجت : اگر یک سال خمسی کلّاً از نیاز و معرضیت برای استفاده بیفتد،‌خمس دارد علی الأحوط. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... تبریزی : سوال: با توجه به مسأله 1790 توضیح المسائل بفرمایید:

الف) لباس ها و وسایلی که بر اساس نیاز خریده و از آن استفاده کرده ایم،‌اگر پس از استفاده و قبل از سال خمسی از ان بی نیاز شدیم، ایا متعلق خمس واقع می شود؟

ب)‌ در صورتی که بعد از سال خمسی از آن بی نیاز شویم حکم چگونه است؟

ج- لباس ها و وسایل مزبور خمس ندارد و چه قبل از سال خمس از آن بی نیاز شود یا بعد از سال خمسی،‌ بلی اگر آن وسایل را به قیمت زیادتر از قیمت خرید بفروشد ما به التفاوت بین قیمت فروش و قیمت خرید ربح سال فروش حساب می شود و چنانچه در مؤنه سال فروش صرف نشد باید تخمیس شود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خامنه ای : در هر دو فرض مذکور،‌ خمس تعلق نمی گیرد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... خوئی : ظاهر این است که خمس در ان واجب نیست و در این که بعد از گذشت یک سال از آن بی نیاز شود یا در بین سال، فرقی نمی کند.(منهاج الصالحین، ج1، مدینة العلم، ص322، م1223)

آیت ا.. سیستانی : الف) اگر در میان سال احتیاج از آن شیء بر طرف شد و شیء از چیزهایی باشد که معمولاً برای سال های بعد کنار گذاشته می شود مانند لباس تابستانی و زمستانی، بنابر ظاهر خمس آن واجب نیست ولی در غیر این اشیاء پرداخت خمس ، بنابر احتیاط،‌ واجب است.

ب) اگر بعد از یک سال از آن شیء بی نیاز شدیم،‌بنا بر ظاهر خمس در آن واجب نیست.(منهاج الصالحین، ج1، ص397 و 398، م1223)

آیت ا.. شبیری زنجانی : اگر از منفعت کسب پیش از دادن خمس اثاثیه ای برای منزل بخردو سپس احتیاجش از آن برطرف شود،‌ چنانچه احتمال دهد که تا یک سال بعد از بر طرف شدن احتیاج وی ، مصرف مخارج زندگی می کند می تواند آن را تا یک سال نگه دارد و اگر چنین احتمالی نمی دهد باید بالافاصله خمس آن را بدهد، به هر حال اگر بعد از گذشت سال در مخارج صرف نکند باید خمس آن را بدهد.(توضیح المسائل، ج2، ص12و 11، م1790)

آیت ا... صافی گلپایگانی : الف) بلی بنابر احتیاط واجب خمس دارد.

ب) در این صورت خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : الف) بلی باید خمس آن پرداخت شود.

ب) در فرض سؤال خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... مکارم شیرازی : سوال: با توجه به مسأله 1506 توضیح المسائل، لطفاً بفرمایید:

الف) لباس ها و وسایلی که بر اساس نیاز خریده و از آن استفاده کرده ایم،‌اگر پس از استفاده و قبل از سال خمسی از ان بی نیاز شدیم، ایا متعلق خمس واقع می شود؟

ب)‌ در صورتی که بعد از سال خمسی از آن بی نیاز شویم حکم چگونه است؟

ج- الف) خمس ندارد.

ب) در این صورت نیز خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... نوری همدانی : سوال: با توجه به مسأله 1777 توضیح المسائل، لطفاً بفرمایید:

الف) لباس ها و وسایلی که بر اساس نیاز خریده و از آن استفاده کرده ایم،‌اگر پس از استفاده و قبل از سال خمسی از ان بی نیاز شدیم، ایا متعلق خمس واقع می شود؟

ب)‌ در صورتی که بعد از سال خمسی از آن بی نیاز شویم حکم چگونه است؟

ج- الف) در فرض سؤال،‌متعلق خمس است.

ب) در فرض سؤال متعلق خمس نیست. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... وحید خراسانی : اگر از منفعت کسب پیش از دادن خمس اثاثیه ای برای منزل بخرد هر وقت احتیاجش از آن بر طرف شد خمس ندارد و همچنین است زیور آلات زنانه در صورتی که وقت زینت کردن زن به آنها گذشته باشد.(توضیح المسائل، مدرسه باقر العلوم، 1379، نگارش،‌ ص523،  م1798)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

 سوال : آیا به ماشینی که از آن برای امرار معاش استفاده می شود خمس تعلق میگیرد؟ در صورتی که ماشین را بفروشد چطور؟

آیت ا... خامنه ای : اگر ماشین را برای استفاده شخصی خریده و بعداً به جهت احتیاج از آن استفاده کاری می کند خمس ندارد و اگر برای وسیله کار خریده حکم سرمایه را دارد که اگر از در آمد بین سال تهیه کرده به قیمت خرید خمس دارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : خیر خمس ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

اگر پول عیدی را در حساب بلند مدت یا کوتاه مدت بگذاردآیا این مال مشمول خمس می شود

پرسش:
اگر پول عیدی ، هدیه یا قرضی را در حساب بلند مدت یا کوتاه مدت یا قرض الحسنه گذاشته تا سودی روی آن بیاید «در حساب بلند مدت ها نمی توان تا زمان مقرر از آن برداشت کرد» آیا این مال مشمول خمس می شود ؟
پاسخ:
درباره خمس هدیه چند قول هست :
1- خمس ندارد (1)
2- بنا به احتیاط واجب اگراز مخارج سال زیاد بیاید خمس دارد (2)
3-اگرازمخارج سال زیاد بیاید باید خمسش را داد (3)
4- اگرهدیه چیز کم یا کوچکی باشد که نوعا تا آخر سال مصرف می شود خمس ندارد والا باید خمسش را داد (4)

حال اگر کسی بخواهد هدیه را سرمایه کسب قرار دهد مانند اینکه بخواهد آن را در بانک به عنوان سپرده بگذارد تا از منافعش بهره مند گردد ، بنا برفتوای کسانی که می فرمایند هدیه خمس ندارد ، اصل این پول ( هدیه ) که سرمایه قرار گرفته خمس ندارد ولی منافع و سودهایی که از آن می برد اگر از مخارج سال زیاد بیاید خمس خواهد داشت و بنابرفتوای کسانی که خمس هدیه را لازم می دانند اصل این سرمایه (هدیه) خمس خواهد داشت و سودش اگر از مخارج سالش اضافه بیاید خمس خواهد داشت .
در مورد پول قرضی که سرمایه کسب قرار بگیرد در صورتی اقساط آن پرداخت شده متعلق خمس خواهد بود .

پاورقی ها :
1 امام خمینی، توضیح المسائل، مسئله 1753 ؛آیت الله خامنه ای، استفتاآت س 850 ؛ آیت الله صانعی ، توضیح المسائل، مسئله 1752 ؛آیت الله نوری همدانی، توضیح المسائل، مسئله 1749
2 آیات عظام بهجت ؛فاضل لنکرانی ، مکارم شیرازی ، توضیح المسائل (به ترتیب ) مسئله : 1377 ،1818 ،1477
3آیات عظام : اراکی ،خوئی،سیستانی ،صافی،گلپایگانی توضیح المسائل مراجع ذیل مسئله 1753 0؛کوکبی تبریزی،توضیح المسائل مسئله 1675
4 آیت الله تبریزی، توضیح المسائل، مسئله 1762 واستفتاآت س819 ، آیت الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل، ج 2 مسئله1762 ( بلکه بنا بر احتیاط اگر مال ارزشمندی هم نباشد خمس آنرا بدهد ) ،آیت الله وحید خراسانی توضیح المسائل مسئله 1761

 سوال : خمس مالی که قیمت هنگام فروش آن کمتر از قیمت خرید استف چگونه می باشد؟

آیت ا... خامنه ای : سر سال خمسی به هر مبلغی که در بازار می خرند خمس دارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیت ا... فاضل لنکرانی : ملاک قیمت آن در زمان پرداخت خمس می باشد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات)

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

در مورد تعلق خمس به ارث سه نظر وجود دارد

1-      آیات عظام امام خمینی(ره) ، اراکی، بهجت، خامنه‌ای، زنجانی، صافی، گلپایگانی، فاضل، مکارم، وحید خراسانی: ارث خمس ندارد، مگر این که وارث بداند هنگامی که در دست مورّث بوده، متعلق خمس شده و خمس آن را نداده یا این که بداند بر ذمه او بدهی خمس بوده و نپرداخته است. در این دو صورت پرداخت خمس بر وارث واجب است.

در توضیح المسائل مراجع نیز آمده است: «اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد، ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است، باید خمس را از مال او بدهد. (مسئله 1755)

متن فوق مورد قبول همه مراجع مذکور است. البته عبارت آیة الله بهجت نسبت به صورتی که مورّث بابت خمس بدهکار است، ساکت می‌باشد.

2- آیات عظام خوئی و تبریزی: «ارث خمس ندارد مگر این که وارث بداند قبلاً به آن خمس تعلق گرفته و مورّث آن را نپرداخته که در این صورت به احتیاط واجب باید (ورثه کبیر تبریزی) خمس آن را بپردازند ولی اگر وارث بداند که مورّث خمس بدهکار است، باید خمس را از مال او بپردازد.»

ناگفته نماند که آنچه در توضیح المسائل مراجع درباره نظر آیة الله تبریزی ذکر شده که در صورت یقین وارث به تعلق خمس به عین مال موروث اظهر عدم وجوب خمس است، نظر سابق ایشان بوده و نظر اخیر ایشان همان است که ملاحظه شد.

3- حضرت آیت الله سیستانی (مدظله العالی): ارث مطلقاً خمس ندارد. از مطالعه منهاج الصالحین، المسائل المنتخبه و توضیح المسائل ایشان به دست می‌آید که مسئله سه صورت دارد:

صورت اول: میت اعتقادی به پرداخت خمس نداشته است.

صورت دوم: میت اعتقاد به دادن خمس داشته، ولی عملاً خمس نمی‌داده است.

در این دو صورت هر چند پرداخت خمس بر او واجب بوده، ولی پرداخت خمس بر ورّاث واجب نیست، چه نسبت به صورتی که خمس متعلق به عین ارث موجود بوده و نداده و چه به ذمه او تعلق گرفته و نداده است. در هر دو حال چیزی بر ورّاث نیست.

صورت سوم: میت معتقد به دادن خمس بوده و خمس هم می‌داده، ولی نسبت به برخی از اموال، موفق به پرداخت خمس نشده است، در این صورت بر ورّاث واجب است قبل از تقسیم ارث، خمس را بپردازند؛ هم خمسی که به عین اموال موجود تعلق گرفته و هم خمسی که بر ذمه میت بوده است.

دو مسئله

مسئله اول: در خصوص خمس ارث، میتی که انسان با او خویشاوندی دوری داشته و توقع وگمان ارث‌بردن از او را نداشته است، چند نظر است:

1. آیة الله وحید خراسانی: واجب است در صورتی که از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را بدهد.

2. آیات عظام اراکی، بهجت، خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم: اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، به احتیاط واجب خمس آن را بپردازد.

3. آیات عظام امام خمینی ، خامنه‌ای و نوری همدانی: اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، احتیاط مستحب آن است که خمس آن را بدهد.

مسئله دوم: در خصوص شخصی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس، سال قرار دهد، اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد:

1 - آیات عظام امام خمینی(ره) ،‌ اراکی، ‌خوئی، خامنه‌ای، زنجانی، سیستانی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم، وحید خراسانی، نوری همدانی: باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند وخمس باقیمانده را بدهند.

آیة الله زنجانی در این باره افزوده است: البته مخارج ضروری کفن و دفن و مراسم ترحیم که اگر از مال میت صرف آن‌ها نشود آبروی میت در خطر است، از مخارج میت به شمار می‌آید و خمس به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.

آیة الله تبریزی: بر ورثه لازم نیست مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

اگه کسی در طول سال ولخرجی کنه و بیشتر از شانش خرج کنه و سال خمسی مالی و پولی نمانده باشه خمس به گردنش نمی اد و وظیفه اش چیه؟

حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی): نسبت به آنچه که بیش از شأن از درآمد کسب هزینه نموده، باید خمس آن را پرداخت نماید.

حضرت آیت الله سیستانی (مدظله العالی): خرجهایی که بیش از شأنش باشد از مؤونه محسوب نمی شود

حضرت آیت الله مکارم شیرازی (مدظله العالی): لباسهاى متعدّد و همچنین انگشتر و زیور آلات و وسایل مختلف زندگى، اگر همه آنها مورد نیاز و در حدّ شأن او باشد و از درآمد همان سال تهیّه شده باشد خمس ندارد، ولى اگر زاید بر نیاز و شأن باشد، مقدار زیادى، خمس دارد.

حضرت آیت وحید خراسانی  (مدظله العالی): در فرض سوال مقداری که بیشتر از شأنش خرج کرده سر سال متعلق خمس است.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

دختری که چند سال مونده به ازدواجش آیا جهیزیه اش خمس داره ؟

حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی): جهیزیه خمس ندارد.

حضرت آیت الله سیستانی (مدظله العالی): اگر متعارف چنین باشد که انسان جهیزیه دخترش را در سالهاى متعدد تدریجاً تهیه کند ، و تهیه نکردن جهیزیه منافى شأنش باشد هر چند از جهت اینکه نتواند در وقتش تهیه کند ، اگر در بین سال از منافع آن سال مقدارى جهیزیه بخرد که از شأنش زیاد نباشد ، و عرفاً تهیه آن مقدار در یک سال جزء مصارف سالیانه متعارف او شمرده شود ، خمس آن را لازم نیست بدهد ، و اگر از شأنش زیاد باشد ، یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید ، باید خمس آن را بدهد .

حضرت آیت الله مکارم شیرازی (مدظله العالی): در مواردى که تهیّه جهیزیّه معمول و مورد نیاز است (مثلا دختر در آستانه ازدواج است، یا تهیّه آن جز به صورت تدریجى میسّر نیست) خمس ندارد. در غیر این صورت، خمس آن واجب است. ولى چنانچه براى پرداخت خمس در زحمت باشید مجاز هستید خمس آن را به ذمّه بگیرید و هر زمان توانستید بپردازید.

حضرت آیت وحید خراسانی  (مدظله العالی): ـ   اگر انسان در شهرى باشد که معمولا هر سال مقدارى از جهیزیه دختر را تهیّه مى کنند ، در صورتى که آن شخص نتواند در غیر این صورت جهیزیه را تهیّه کند و ندادن جهیزیه منافى شأن او باشد ، چنانچه در بین  سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد ، خمس ندارد ، و اگر از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیّه نماید ، باید خمس آن را بدهد

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/