هرخونى که از رحم خارج شده‏است، درصورتى که از زخم نباشد و شرایط حیض و نفاس را نیز نداشته باشد، خون استحاضه است، و اگر قبلا زخم و جراحت نداشته و شک دارد که خونى که دفع شده، خون زخم است یا استحاضه، بنابر احتیاط واجب استحاضه است، و زن را در هنگام دیدنِ خون استحاضه، مستحاضه مى‏گویند.(1)

علایم خون استحاضه‏

خون استحاضه در بیشترِ اوقات زردرنگ و سرد است؛ بدون فشار وسوزش بیرون مى‏آید و غلیظ هم نیست؛ ولى ممکن است گاهى سیاه یا سرخ و گرم و غلیظ باشد و بافشار وسوزش بیرون آید. (البته علایم غالبىِ استحاضه برخلاف علایم غالبىِ حیض است.)(2)

.1 اگر خون استحاضه از فرج خارج شود، زن محکوم به استحاضه است. و همچنین پس از خروج در استمرار آن فقط آلوده بودنِ داخل فرج کافى است؛ و اما بعد از خروجِ خونِ استحاضه از رحم و قبل از خروج از فرج، آیا زن محکوم به استحاضه است یا نه؟ بعضى از فقها مانند حضرت امام(ره) و حضرت آیه‏الله اراکى(ره) و حضرت آیه‏الله سیستانى و حضرت آیه‏الله مکارم و حضرت آیه‏الله فاضل فرموده‏اند: بنابر احتیاطِ واجب ابتداى استحاضه را زمانى قرار دهد که خون داخلِ فرج آمده هرچند خارج نشده‏باشد، و بعضى از فقها مانند حضرت آیه‏الله گلپایگانى(ره) فرموده‏اند: اگر به قدرى خون در درون باشد که پنبه را آلوده نماید، ابتداى استحاضه آن زمان قرار داده شود گرچه خارج نشده باشد و بعضى هم مانند حضرت آیه‏الله خوئى(ره) فرموده‏اند: تا خون خارج نشده زن مستحاضه نیست.(3)

.2 خونِ استحاضه را حدّى در زیادى و کمى نیست؛ یعنى ممکن است از سه روز کمتر یا از ده روز بیشتر باشد.(4)

مواردى که در فقه، خونِ زن محکوم به استحاضه گردیده است‏

.1 هر خونى که زن قبل از بلوغ ببیند استحاضه است.(5)

.2 هر خونى که زن پس از یائسه شدن مى‏بیند استحاضه است.(6)

.3 خونى که زن کمتر از سه روز مى‏بیند استحاضه است.(7)

.4 زنى که در حیض عادت معیّن دارد، خونى که پس از ایّام عادت مى‏بیند و از ده روز مى‏گذرد استحاضه است، اگر چه صفات حیض را داشته باشد.(8)

.5 میان دو حیض باید حدّاقل ده روز فاصله باشد که در این مدتِ بین دو حیض، خونى که زن مى‏بیند استحاضه است.(9)

.6 میان نفاس و حیضِ بعد نیز باید حدّاقل ده روز فاصله باشد و خونى که در این مدت زن مى‏بیند استحاضه است.(10)

پى‏نوشت‏ها:

1- العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى الاستحاضه؛ توضیح‏المسائل مراجع، بعد از مسأله 391.

2- العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى الاستحاضه؛ توضیح‏المسائل مراجع، مسأله 392.

3- العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى الاستحاضه.

4- العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى الاستحاضه.

5- العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى الاستحاضه.

6- العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى الاستحاضه.

7- همان، مسأله 6.

8- همان، مسأله 17 و 24 و فى حکم تجاوز الدم، مسأله 1.

9- همان، فصل فى حکم تجاوز الدم عن العشره.

10- همان، فصل فى النفاس، مسأله 2.