.1 شرایطِ وجوبِ روزه براى مردها عبارتند از: بلوغ؛ عقل؛ عدم بیهوشى؛ مریض نبودن (در صورتى که روزه برایش ضرر داشته باشد)؛ مسافر نبودن؛ و اما براى بانوان شرط دیگرى هم بیان شده است، و آن حیض و نفاس نبودن است اگرچه در مقدار کمى از روز باشد.(1)

.2 شرایطِ صحّتِ روزه براى مردها عبارتند از: عقل؛ ایمان و اسلام؛ باقى نماندن بر جنابت تااذان صبح؛ مسافرى نباشد که نمازش شکسته است؛ عدم مریضى و چشم دردى که روزه برایش ضرر داشته باشد؛ نیّت و اخلاص؛ انجام ندادن هیچ‏کدام از مبطلات روزه؛ اگرمى‏خواهد روزهِ مستحبى بگیرد باید روزه واجب قضا نداشته باشد. و اما نسبت به بانوان دو شرط دیگر هم اضافه شده است: یکى باقى نماندن بر حیض و نفاس تا اذان صبح (در صورتى که پاک شده باشد) و دیگر آن که در تمام روز حیض و نفاس نشود اگرچه مقدار کمى از روز باشد.(2)

.3 روزه‏هاى حرام براى مردها یازده تاست و اما براى زن‏ها یکى افزوده شده است وآن روزه مستحبّىِ زن در صورتى که مزاحمت باحقّ شوهر داشته باشد و در صورتى که شوهر نهى کند بنابراحتیاط واجب حرام است اگرچه مزاحمت با حقِ او هم نداشته باشد و حضرت آیه‏الله فاضل و حضرت آیه‏الله مکارم فرموده‏اند: بنابراحتیاط واجب بدون اذن شوهر نیز روزه مستحبى نگیرد.(3)

.4 یکى از اقسام کفّاره متعلّق به زنى است که به خاطر مصیبتى که بر او وارد شده موهاى خود را قطع کرده است که باید شصت روز روزه بگیرد و یا یک بنده آزاد کند و یا شصت فقیر را طعام بدهد و همچنین زنى که به خاطر مصیبت، صورت خود را خراشیده که خون خارج شده است و یا موى سر خود را کنده‏است که باید یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز پى در پى روزه بگیرد ولى حضرت آیه‏الله سیستانى وجوب آن را ثابت ندانسته‏اند.(4)

.5 نشستنِ زنِ روزه دار در آب مکروه است و به فتواى حضرت آیه‏الله گلپایگانى (ره) بنابراحتیاط واجب باید ترک شود.(5)

پى‏نوشت‏ها:

1-العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى شرائط وجوب الصوم.

2- همان، فى شرائط صحه‏الصوم و فصل فى النیّه.

3- همان، فصل 15، فى اقسام الصوم.

4- همان، فصل 14، فى صوم الکفّاره.

5- همان، فصل 5، فیما یکره للصائم.

 http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

.1 شرایطِ وجوبِ روزه براى مردها عبارتند از: بلوغ؛ عقل؛ عدم بیهوشى؛ مریض نبودن (در صورتى که روزه برایش ضرر داشته باشد)؛ مسافر نبودن؛ و اما براى بانوان شرط دیگرى هم بیان شده است، و آن حیض و نفاس نبودن است اگرچه در مقدار کمى از روز باشد.(1)

.2 شرایطِ صحّتِ روزه براى مردها عبارتند از: عقل؛ ایمان و اسلام؛ باقى نماندن بر جنابت تااذان صبح؛ مسافرى نباشد که نمازش شکسته است؛ عدم مریضى و چشم دردى که روزه برایش ضرر داشته باشد؛ نیّت و اخلاص؛ انجام ندادن هیچ‏کدام از مبطلات روزه؛ اگرمى‏خواهد روزهِ مستحبى بگیرد باید روزه واجب قضا نداشته باشد. و اما نسبت به بانوان دو شرط دیگر هم اضافه شده است: یکى باقى نماندن بر حیض و نفاس تا اذان صبح (در صورتى که پاک شده باشد) و دیگر آن که در تمام روز حیض و نفاس نشود اگرچه مقدار کمى از روز باشد.(2)

.3 روزه‏هاى حرام براى مردها یازده تاست و اما براى زن‏ها یکى افزوده شده است وآن روزه مستحبّىِ زن در صورتى که مزاحمت باحقّ شوهر داشته باشد و در صورتى که شوهر نهى کند بنابراحتیاط واجب حرام است اگرچه مزاحمت با حقِ او هم نداشته باشد و حضرت آیه‏الله فاضل و حضرت آیه‏الله مکارم فرموده‏اند: بنابراحتیاط واجب بدون اذن شوهر نیز روزه مستحبى نگیرد.(3)

.4 یکى از اقسام کفّاره متعلّق به زنى است که به خاطر مصیبتى که بر او وارد شده موهاى خود را قطع کرده است که باید شصت روز روزه بگیرد و یا یک بنده آزاد کند و یا شصت فقیر را طعام بدهد و همچنین زنى که به خاطر مصیبت، صورت خود را خراشیده که خون خارج شده است و یا موى سر خود را کنده‏است که باید یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز پى در پى روزه بگیرد ولى حضرت آیه‏الله سیستانى وجوب آن را ثابت ندانسته‏اند.(4)

.5 نشستنِ زنِ روزه دار در آب مکروه است و به فتواى حضرت آیه‏الله گلپایگانى (ره) بنابراحتیاط واجب باید ترک شود.(5)

پى‏نوشت‏ها:

1-العروه‏الوثقى، ج 1، فصل فى شرائط وجوب الصوم.

2- همان، فى شرائط صحه‏الصوم و فصل فى النیّه.

3- همان، فصل 15، فى اقسام الصوم.

4- همان، فصل 14، فى صوم الکفّاره.

5- همان، فصل 5، فیما یکره للصائم.

 http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

1- آیا باطل کردن روزه با جماع با همسر و تکرار ان فقط یه کفاره دارد ؟

ج4) اگر یادگیرى مسأله کوتاهی شده بنا بر احتیاط کفاره مذکور ثابت است.

آیت الله وحید خراسانی : اگر روزه دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع یا استمناء کند ، بنابر احتیاط براى هر دفعه یک کفّاره بر او واجب است ، و اگر جماع یا استمناء او حرام باشد ، بنابر احتیاط براى هر دفعه یک کفّاره جمع بر او واجب مى شود.

اگر به چیز حرامى روزه خود را باطل کند چنانچه می دانسته این کار روزه را باطل می کند ولی میدانسته این کار حرام است ـ چه آن چیز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنا و استمناء، یا به جهتى حرام شده باشد مثل نزدیکى کردن با عیال خود در حال حیض ـ بنابر احتیاط کفّاره جمع بر او واجب مى شود ، یعنى باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند ، یا به هر کدام آنها یک مُد طعام بدهد ، و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد ، هر کدام آنها که ممکن باشد واجب است انجام دهد ، و بنابر احتیاط واجب استغفار هم بنماید و اگر نمیدانسته این کار روزه را باطل می کند و نمیدانسته این کار حرام است بلکه فکر میکرده حلال است و فکر می کرده روزه را باطل نمی کند کفاره بر او نیست.

آیت الله مکارم شیرازی :‌1و2و3ـ اگر روزه دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع کند یک کفّاره بر او واجب است و در صورتى که جماع او حرام باشد یک کفّاره جمع و همچنین اگر در یک روز چند مرتبه کارهاى دیگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد و توجه داشته باشید کارهایى که روزه را باطل مى کند اگر عمداً و با علم و اطّلاع انجام دهد، علاوه بر این که روزه او باطل مى شود و قضا دارد، کفّاره نیز دارد; ولى اگر به خاطر ندانستن مسأله باشد کفّاره ندارد، ولى قضای آن واجب است و هرگاه به واسطه بى اطّلاعى و ندانستن مسأله، کارى را انجام دهد که مى داند حرام است، ولى نمى دانسته روزه را باطل مى کند، قضا دارد ولى کفّاره ندارد.

آیت الله سیستانی : اگر کسى روزه ماه رمضان را به خوردن یا آشامیدن یا جماع یا استمناء یا باقى ماندن بر جنابت باطل کند ، در صورتى که بداند آن کار روزه را باطل مى کند، علاوه بر قضا ، کفاره هم بر او واجب مى‏شود.

    وهمچنین (بنا بر احتیاط واجب) قضا و کفاره لازم است بر کسى که جاهل به حکم بوده ولی در جهل خود معذور نبوده , و یا اینکه مطمئن نبوده و احتمال مى داده که این کار مبطل روزه باشد.

واما کسى که مساله را نمى دانسته و در جهل خود معذور بوده یا مطمئن بوده که این کار روزه را باطل نمى کند کفاره بر او نیست و فقط قضا دارد.

ولى اگر مى دانسته این کار مبطل روزه است ولی نمى دانست کفاره دارد در این صورت باید قضا کند و کفاره هم بدهد.

و اگر در یک روز ماه رمضان چند مرتبه بخورد یا بیاشامد ، یا جماع یا استمناء کند ، براى همه آنها یک کفاره کافى است .

و اگر روزه دار غیر از جماع و استمناء کار دیگرى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد ، و بعد با حلال خود جماع نماید ، براى هر دو یک کفاره کافى است .

و اگر روزه دار کارى که حلال است و روزه را باطل مى‏کند انجام دهد ، ـ مثلاً آب بیاشامد ـ و بعد کار دیگرى که حرام است و روزه را باطل مى‏کند انجام دهد ـ مثلاً غذاى حرامى بخورد ـ یک کفاره کافى است .

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

اگه جوانی تصمیم بگیره خود ارضایی کنه در ماه مبارک و در حال روزه و سط کار از خود ارضایی دست برداره یا

اینکه منجر به خروج منی نشه ایا روزه اش باطله ؟ و کفاره هم داره ؟ 

آیت الله خامنه ای : به هرحال اگر منى از او خارج نشده، روزه باطل نیست و کفاره ندارد.

آیت الله مکارم :  اگر روزه دار به قصد بیرون آمدن منى استمناء کند روزه اش باطل مى شود هر چند منى از او بیرون نیاید.

ولی اگر منی نیاید کفاره ندارد.

آیت الله سیستانی : باید قضای آن روز را بگیرد

آیت الله وحید خراسانی : در فرض سوال که منی خارج نشده باید قضا آن روز را به جا آورد و بقیه روز را هم از مفطرات و مبطلات روزه امساک نماید.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

اگر کسی فراموشی بگیرد (بیماری آلزایمر داشته باشد) و نداند که نماز خوانده یا نه و وقتی دیگران هم به او بگویند که نخواندی باور نکند و درباره روزه اش هم دچار فراموشی شود و روزه اش را غیر عمد بخورد، آیا قضا محسوب میشود؟ حکم نماز و روزه اش بعد از مرگ چیست؟

آیت الله خامنه ای : اگر شخص مذکور به حدّ جنون عرفى نرسیده، مکلف است و نمازهایى که نخوانده یا باطل انجام داده بر ولىّ او واجب است آنها را قضا نماید و روزه‌هایى که گرفته اگر از روى فراموشى کارى که روزه با باطل مى‌کند انجام داده، روزه‌هایش صحیح است

آیت الله سیستانی  : چیزی بر او نیست ولازم نیست به جای او قضا کنند

آیت الله وحید خراسانی : به مقداری که متوجه می شود و یادش می ماند وظیفه دارد به تکالیف شرعیه عمل

نماید و چنانچه در حال توجه و حالت عادی نماز یا روزه ترک کند باید در حالت
عادی و سلامت قضاء نماید و چنانچه در حالت سلامت قضا نکند باید بر طبق مسائلی
که ارسال می شود عمل نمایند  .

*مسأله  1398 ـ  * اگر پدر نمازهاى واجب خود را به جا نیاورده باشد ، و
مى توانسته است قضا کند ـ و بنابر احتیاط ـ هر چند از روى نافرمانى ترک کرده
باشد ، یا صحیح به جا نیاورده باشد ، بر پسر بزرگترش واجب است که بعد از مرگش
به جا آورد ، یا براى او اجیر بگیرد ، و قضاى نمازهاى مادر بر او واجب نیست هر
چند احوط است.

*ـ  * بعد از مرگ پدر ، پسر بزرگتر باید قضاى روزه او را به تفصیلى که در
مسأله «1398» گذشت به جا آورد.*
*

*ـ  * کسى که نشانه هاى مرگ را در خود مى بیند ، اگر نماز و روزه قضا دارد
باید براى انجام آنها وصیّت کند ، مثل این که وصیّت کند که از مال خودش براى
آنها اجیر بگیرند ، و اگر مال نداشته باشد و احتمال بدهد کسى تبرّعاً انجام
بدهد بازهم واجب است وصیّت نماید ، و اگر قضاى نماز و روزه او به تفصیلى که در
مسأله «1398» گذشت بر پسر بزرگترش واجب باشد ، باید به او اطّلاع دهد

آیت الله مکارم شیرازی : در صورتی که عقل و هوش کافی دارد و اوقات نماز را تشخیص می دهد باید نماز را به هر شکل ممکن انجام دهد و اگر چنین نیست نماز بر او واجب نمی باشد و پسرش نیز لازم نیست قضاکند و در مورد روزه نیز حکم همین است.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

آیا آرایش چشم (مداد، سرمه و ریمل) در حال روزه گناه است و آیا روزه را باطل می کند؟

 اگر زن و مردی به علت بیماری یا مسافرت مجاز به گرفتن روزه نباشند می توانند در طول روز از یک دیگر لذت ببرند (جماع ، تفخیذ ، ...) یا باید خود را مانند روزه دار نشان دهند و این عمل مانند تظاهر به روزه خواری است؟

کسی که می داند فردا مسافرت می رود باید روزه بگیرد؟ اگر قبل از ظهر برگشت چطور؟

1- در این خصوص توجه شما را به سوال و جوابی جلب می کنم:

سوال:

کسی که پیش از ظهر تصمیم به مسافرت دارد، تکلیف روزه او چه می شود؟

پاسخ:

(همه مراجع به جز آیات عظام تبریزی و سیستانی): اگر پیش از ظهر مسافرت کند، روزه اش باطل است؛ ولی قبل از آنکه به حد ترخّص برسد، نمی تواند روزه را بخورد.(1)

(آیت الله تبریزی): اگر از سر شب تصمیم بر سفر داشته و پیش از ظهر مسافرت کند، روزه اش باطل است؛ ولی قبل از آنکه به حد ترخّص برسد، نمی تواند روزه را بخورد و اگر پیش از ظهر تصمیم بر مسافرت گرفته، بنابراحتیاط واجب باید روزه بگیرد.(2)

(آیت الله سیستانی): اگر پیش از ظهر مسافرت کند، بنابراحتیاط واجب باید روزه اش را افطار کند؛ ولی قبل از انکه به حد ترخّص برسد، نمی تواند روزه را بخورد.(3)

-------------------------------------

1- توضیح المسائل مراجع، م 1721 - وحید، توضیح المسائل م 1729 - دفتر مقام معظم رهبری
2- تبریزی، توضیح المسائل مراجع، م 1721
3- سیستانی، توضیح المسائل مراجع، م 1721

-------------------------------------

2- اگر میدونه در برگشت قبل از ظهر به وطنش برمیگرده، آیا لازمه تو راه روزه رو نگه داره تا وقتی به وطن رسید روزه اش درست باشه؟

2- خیر لازم نیست در سفری که موجب شکسته شدن روزه است از مفطرات خودداری کند. ولی اگر قبل از ظهر به وطن یا جایی که قصد ده روز دارد رسید و مبطلی از مبطلات روزه را مرتکب نشده بود، روزه آن روز را باید بگیرد.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

حکم تزریق آمپول و سرم برای روزه دار چیست؟

در این مساله نظرات مراجع تقلید متفاوت است. هر جایی هم که مرجع تقلیدی احتیاط واجب کرده بود می توانید به مرجع مساوی یا اعلم بعد از او که در آن مساله فتوای دیگری دارد رجوع کنید که توضیحش در ادامه می آید.

به عنوان مقدمه عرض شود که:

در مورد این مساله دو مبنای فقهی وجود دارد:

1. فقط خوراکی ها و آشامیدنی هایی که از راه اصلی (حلق یا بینی) وارد معده و شکم شوند، روزه را باطل می کند. پس داروهایی که به وسیله آمپول به بدن تزریق می شوند، چون از منفذ اصلی واردبدن نمی شوند، مبطل روزه نیستند.(1)

خواه از نوع آمپول تقویتی باشد و خواه غیر تقویتی، و نیز سرم غذایی اشکال ندارد؛ زیرا بر هیچ یک از این ها «خوردن» و «آشامیدن» صدق نمی کند.(1)

2. بعضی از فقها میان آمپول ها تفاوت قائل شده اند. چنانچه آمپول از نوع تقویتی باشد و به جای غذا استفاده شود، احتیاط واجب اجتناب از آنها است؛ اما تزریق آمپول به منظور ایجاد بی حسی یا مداوا، اشکال ندارد.(3)

عده ای نیز معتقدند که تزریق آمپول (از هر نوع که باشد) روزه را باطل می کند.(4)

نتیجه آن که، به نظر اکثر فقها تزریق آمپول هایی که برای درمان است مانعی ندارد و روزه را باطل نمی کند؛ اما در مورد آمپول های تقویتی و سرم هایی که به جای غذا استفاده می شوند اختلاف نظر هست.

آیات عظام مرحوم امام خمینی، مرحوم آیت الله بهجت و آیت الله خامنه اى: اگر آمپول جنبه غذایى و تقویتى دارد، بنابر احتیاط واجب، باید از تزریق آن خود دارى کرد؛ ولى اگر جنبه دوایى دارد و یا عضو را بى حس مى کند، تزریق آن اشکال ندارد.(1)

مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی: اگر آمپول جنبه غذایى و تقویتى داشته باشد، باید از تزریق آن خوددارى کرد؛ ولى اگر جنبه دوایى دارد و یا عضو را بى حس مى کند، تزریق آن اشکال ندارد.(2)

مرحوم آیات الله تبریزی، و آیات عظام: سیستانى، صافى، نورى همدانی و وحید خراسانی: تزریق آمپول روزه را باطل نمى کند؛ خواه جنبه غذایى و تقویتى داشته باشد، یا جنبه دوایى و مانند آن.(3)

آیت الله مکارم شیرازی:

نظر قبلی ایشان که شاید در سایت ها و وبلاگ های زیادی مشاهده کنید این بود که: اگر آمپول جنبه غذایى و تقویتى یا دوایى دارد، بنابر احتیاط واجب باید از تزریق آن خوددارى کرد؛ ولى اگر عضو را بى حس مى کند، تزریق آن اشکال ندارد.(4)

اما نظر اخیر ایشان این هست که: تمام انواع آمپول های دارویی و تقویتی که به صورت عضلانی تزریق می شوند برای روزه دار اشکالی ندارد، ولی تزریق آمپول و سرم وریدی جایز نیست.(5)

نتیجه اینکه:

مقلدین مراجع تقلیدی که به احتیاط واجب تزریق آمپول و سرم خوراکی و تقویتی را برای روزه دار جایز نمی دانند، می توانند به نظر مراجع تقلیدی که جایز می دانند رجوع کرده و استفاده کنند.


-----------------------------------------------

1- توضیح المسائل مراجع، م 1576 ؛ خامنه اى، اجوبة الاستفتاءات، س 767.
2- توضیح المسائل مراجع، م 1576.
3- همان ، م 1576 ؛ وحید، توضیح المسائل، م 1584.
4- همان ، م 1576 ؛
5- توضیح المسائل، م 1339.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/

نکته 1): کسی که روزه قضای ماه مبارک رمضان به عهده اش باشد، نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و در این مساله اختلاف نظری نیست و قول همه مراجع تقلید همین است.

نکته 2): چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد، اگر قبل از ظهر یادش بیاید، روزه مستحب او به هم مى خورد و مى تواند نیّت خود را به روزه قضا برگرداند و اگر بعد از ظهر متوجه شود، روزه او باطل است.

نکته 3): اما کسی که برای بجا آوردن روزه های قضای میّتی اجر شده باشد، می تواند روزه مستحبی بگیرد و مشکلی نیست.

-------------

اما در خصوص سوال شما:

آیا کسى که قضاى روزه ماه رمضان بدهکار است، مى تواند نذر کند و روزه نذری بجا آورد؟

پاسخ:

همانطور که عرض شد، نظرات متفاوت است؛ من برخی را ذکر می کنم و اگر نظر مرجع تقلید دیگری مد نظرتان بود، بفرمایید تا در صورت دسترسی بیان شود.


مراجع عظام: امام خمینی، سیستانى و مکارم: خیر، نمى تواند روزه نذر کند.(1)

مراجع عظام: تبریزى، بهجت، فاضل، صافى، نورى و وحید خراسانی: آرى، مى تواند روزه نذر کند.(2)

آیت الله فاضل لنکرانی: اگر روز معینى را نذر کند- که گرفتن قضاى روزه هاى ماه رمضان، قبل از آن ممکن باشد- اشکال ندارد. (3)


همچنین آیت الله مکارم در استفتائاتشان چنین تاکید کرده اند:

- عدم صحت نذر برای کسی که روزه قضا دارد

سوال: آیا کسى که قضاى روزه ماه رمضان بدهکار است، مى تواند نذر کند و روزه بجا آورد؟ کسى که قضاى روزه هاى ماه رمضانش را بجا آورده باشد، ولى کفّاره روزه ماه رمضان بدهکار است چطور؟

پاسخ: نذر در تمام این موارد اشکال دارد. 


-----------------------------------------------------
1- امام، استفتاءات، ج 1، روزه، س 97 مکارم، استفتاءات، ج 2، س 436 سیستانى، منهاج الصالحین، ج 1، م 1048.
2- فاضل و نورى، تعلیقات على العروة، ج 2، شرایط صحة الصوم، م 3 صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 495 وحید و تبریزى، منهاج الصالحین، ج 1، م 1048 و دفتر: بهجت.
3- فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 585.

http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/